Tijdvak 5: De Tijd van Ontdekkers en Hervormers

Algemeen

• Begint in 1500, markeert het einde van de middeleeuwen.
• Naam 'middeleeuwen' bedacht tijdens de Renaissance.

Renaissance en Veranderend Wereldbeeld

• Renaissance (~1500): Teruggrijpen naar de tijd van de Grieken en Romeinen.
• Veranderend mens- en wereldbeeld: Begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
• Groei van de cultuur.

Noord-Italiaanse Stadstaten

• Steden als Milaan, Genua, Venetië, Florence worden zelfstandige stadstaten in de 15e eeuw.
• Bevrijden zich van de Duitse keizer en paus.
• Rijkdom neemt toe door gunstige ligging voor handel tussen Vlaamse handelssteden en Midden-Oosten.

Verandering in Waarden

• Middeleeuws motto: Memento mori (Gedenk te sterven). Focus op het leven na de dood.
• Renaissance motto: Carpe diem (Pluk de dag). Genieten van het leven, rijkdom niet als iets slechts.
• Opkomst van nieuwe architectuur, geïnspireerd door klassieke erfgoed (Grieken en Romeinen).

Humanisme

• Humanisten zoeken naar oorspronkelijke Griekse en Romeinse teksten.
• Kritische denkhouding: Teksten vergelijken en corrigeren waar nodig.
• Universeel mensbeeld: Kennis in meerdere disciplines (kunst, wiskunde, natuurkunde, filosofie).

Bekende Humanisten

• Leonardo da Vinci: Prototype van de universele mens. Werkte aan kunst, wiskunde, machineontwerpen (bijv. helikopters).

Wetenschappelijke Revolutie

• Kritische denkhouding en nieuwsgierigheid leiden tot nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
• Systematisch en rationeel onderzoek, geïnspireerd door oude Griekse filosofen.

Invloed van de Val van Constantinopel (1453)

• Verovering door moslims: Christelijke geleerden vluchten naar West-Europa.
• Humanisten nemen Griekse en Romeinse geschriften mee.
• Bevordert humanisme in Noord-Italië en verspreiding door Europa.