Witam wszystkich zgromadzonych, z tej strony Alex i zapraszam was oczywiście na kolejne szybkie info. Półrocze zbliża się wielkimi krokami, więc trzeba szybko nadrabiać oceny. A co pomoże lepiej niż dobra prezentacja z Polaka?
Posłuchajcie o początkach języka polskiego. Pierwsze polskie wyrazy notowane były w średniowieczu przy wymienianiu imion, nazw geograficznych oraz nazw miejscowych w łacińskich średniowiecznych dokumentach. Język staropolski był wówczas nieskodyfikowanym językiem mówionym wywodzącym się z języka prasłowiańskiego. Nie miał on opracowanych zasad, ortografii i nie był językiem literackim. W średniowiecznej Europie międzynarodowym językiem było łacina i to w niej zapisywano wszystkie dokumenty i kroniki.
Wzorem kultury starożytnego Rzymu łacina była językiem warstwy wykształconej i oświeconej, natomiast wszystkie języki narodowe, w tym język polski, uznawane były za potoczne języki pospólstwa, niewykształconych mas. Z tej przyczyny w literaturze piśmiennej język staropolski pojawiał się najczęściej podczas wymieniania... imion oraz nazw w zniekształconej formie.
Na przełomie X-XI wieku pierwszymi słowami polskimi, jakie pojawiły się w łacińskich źródłach, była nazwa Polski oraz imiona jej władców Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Najstarszym zabytkiem piśmiennictwa notującym Polskę oraz jej władcę Bolesława Chrobrego jest Żywot I Świętego Wojciecha, spisany w latach 997 do 1003 przez Jana Kanapariusa. Opata rzymskiego klasztoru św. Bonifacego i Aleksego. W średniowieczu teksty pisane sporządzano ręcznie, a ich twórcami było przeważnie duchowieństwo.
Początkowo było to głównie religijne pisarstwo, żywoty świętych, literatura odpustowa oraz przede wszystkim Biblia, najważniejszy tekst wiary chrześcijańskiej w Europie. Z czasem mnisi pracujący w skryptoriach zajęli się także tematyką świecką, adaptując wzory wcześniejszej literatury antycznej, starogreckiej oraz starożytnego Rzymu. Prowadzone przez mnichów kancelary władców również rozpoczęły działalność piśmienniczą. Język polski coraz częściej zaczął pojawiać się w tych łacińskich utworach, w tekstach dokumentów dyplomatycznych, własności oraz lokacji miast. Najbardziej znanym zabytkiem piśmiennictwa tego rodzaju jest spisana po łacinie w 1136 roku tak zwana Bula Gnieźnieńska papieża Innocentego II, uznawana za pierwszy zabytek mowy polskiej.
Pośród listy ponad 400 nazw miejscowych w języku polskim, prowincji, grodów, wsi, przedstawione zostały w niej również nazwy osobowe, czyli rycerzy, chłopów, gości i rzemieślników, mieszkańców lub przynależnych. Wymieniona jest także nazwa Polski jako Poloniorum Regio, po polsku Kraj Polaków oraz fraza, no ta fraza, odnotowująca pod rokiem 966 chrzest Mieszka I. W literaturze zapisanej po łacinie zanotowano również... pierwsze polskie zdania. Najstarsze zdanie w języku polskim zapisano w 1270 roku we Wrocławiu na karcie 24 Księgi Henrykowskiej. Kolejne zapisane zostało w latach 1455-80 w rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego spisanych przez Jana Długosza.
W 1285 na zjeździe w Łęczycy postanowiono o używaniu języka polskiego obok łaciny w szkołach katedralnych i klasztornych. Liczne zdania w języku polskim zachowały się w rękopiśmiennych księgach sądowych notujących treść procesów, zeznań oraz rot sądowych. Zapisane one zostały w XIV i XV wieku, a najwcześniejsze z nich notowane są od 1386 roku w Wielkopolskich Księgach Sądowych. Od XV wieku mnisi przepisujący łacińskie teksty w skryptoriach dla ułatwienia sobie pracy zbierali lokalne słownictwo polskie, dopisując je w przypisywanych ręcznie manuskryptach.
Pod koniec średniowiecza powstało kilka tego typu słowników, jak Słownik Łacińsko-Polski Piotra z Uśca z 1450 roku. Pierwszy, najbardziej obszerny słownik łacińsko-polski w układzie alfabetycznym, który wydany został drukiem, zawierał około 20 tysięcy haseł łacińskich oraz ich piosenek. polskich odpowiedników, a opublikował go w 1564 roku w Królewcu Jan Mączyński. Najstarszy druk w języku polskim ukazał się 35 lat po wynalezieniu druku przez Jana Gutenberga w 1475 roku we Wrocławiu.
Były to trzy modlitwy katolickie, Ojczynarz, Zdrowaś Mario, Wierzę w Boga, opublikowane w tzw. statutach Eliana w I Oficynie Wrocławskiej Kaspra Eliana, drukarni świętokrzyskiej. Ogólnie wyróżnia się cztery okresy rozwoju języka polskiego. Pierwszy okres staropolski, czyli między czasami najdawniejszymi, a początkiem wieku XVI.
Drugi, średniopolski, czyli czas od wieku XVI aż do końca XVIII. Nowopolski do 1930 oraz współczesny po 1930 roku.