3 Cisim Problemi ve Kaos Teorisi

Giriş

• Netflix dizisi 3 Cisin Problemi hakkında konuşuluyor.
• Kaos Teorisi ve 3 Cisim Problemi gerçek hayatta daha öğretici.

Fizik Bilimi

• Fizik, cisimlerin anlık durumlarını anlamaya çalışır.
• Geçmiş ve gelecekteki durumları tahmin etmeye dayalı.
• Astrofizik ve parçacık fiziği örnekleri:
  • Yıldızların kütle ve parlaklıkları.
  • Elektronların belirli zaman dilimindeki konumları.
• Daha temel bilimlerin öngörü gücü, sosyal bilimlere göre yüksektir.

Kaos ve Rastgelelik

• Kaos ve rastgelelik sıkça karıştırılır.
• Rastgelelik:
  • İki durum arasında hiçbir bağlantının olmaması.
  • Örnek: Zarın atılması.
• Doğada mutlak rastgelelik nadir.
• Gerçek dünyadaki fiziksel faktörler zarın sonucunu etkiler.

Quantum Ölçekte Rastgelelik

• 2022 Nobel Fizik Ödülü bel eşitsizliği deneylerine verildi.
• Olasılıkçı doğa, deterministik değildir.
• Elektronun konumları arasında bağlantı yoktur.
• Termodinamik konularında da rastgelelik söz konusu.
• Bilimde rastgelelik, istatistik bilimi altında ele alınır.

Kaotik Sistemler

• Kaotik sistemler deterministtir ama uzun vadede öngörülemezler.
• Örnek: Basit sarkaç vs. çift sarkaç.
• Kelebek etkisi:
  • Küçük başlangıç koşulları büyük farklılıklara yol açar.
• Edward Norton Lorenz, kaos teorisinin babası.

Meteoroloji ve Kaos Teorisi

• Meteoroloji, kaotik sistemlerin bir örneği.
• Hava durumu tahminleri başlangıç koşullarına hassastır.
• Ufak değişiklikler büyük sonuçlar doğurabilir.
• Lorenz'in bilgisayar verisindeki ufak hata sonucu tahminin değişmesi.

Newton ve Üç Cisim Problemi

• Isaac Newton, iki cisim problemini kolayca çözebilmişti.
• Üç cisim problemi karmaşıklığı artırır.
• Dört cisim problemi ve kaotik davranışlar.
• Pierre Simon de Laplace, perturbasyon teorisini geliştirdi.

Üç Cisim Probleminin Çözümü

• Üç cisim probleminin analitik çözümü yoktur.
• Laplace ve Poincaré'nin katkıları.
• Kısıtlı durumlar için çözümler mevcut.
• Lagrange noktaları: belirli yörüngelerde cisimlerin stabil kalması.

Gelecek Araştırmalar

• Bilgisayar simülasyonları ile ilerlemeler.
• Sürekli araştırmalar devam ediyor.
• Astrofizik ve galaksilerde benzer problemler.

Sonuç

• Dizi, bilimsel hatalar içerse de ilginç.
• Üç cisim problemi tanınan bir kavramdır.
• Gerçekçi hesaplamalar yapılabilir.

Ek Bilgiler

• İzlenmesi önerilen diğer videolar.