Overview
Tinalakay sa leksyon ang estrukturang panlipunan at pamahalaan ng sinaunang kabihasnan sa Asya at Daigdig, pati ang mahahalagang ambag ng bawat sibilisasyon.
Kabihasnang Sumer at Mesopotamia
- Ang Sumer ay itinuturing na pinakamatandang kabihasnan sa Mesopotamia.
- Teokrasya ang uri ng pamahalaan; pinamumunuan ng patesi (paring hari).
- Zigurat ang sentro ng templo at tahanan ng patron o Diyos.
- Naniniwala sa maraming Diyos tulad ni An, Enlil, Enki, at Nin Hursag.
- Lipunan: hari, mangangalakal/artisano/iscribe, magsasaka, alipin.
- Naimbento ang cuniform (sistema ng pagsulat), araro, kariton, salaping pilak, lunar calendar, decimal system.
Sinaunang Egypt
- Pinamumunuan ng Pharaoh (pinuno at diyos ng Egypt).
- Tungkulin ng Pharaoh: ayusin ang irigasyon, kalakalan, batas at hukbo.
- Nahahati ang kasaysayan base sa dinastiya ng Pharaoh.
- Egyptologist – tawag sa nag-aaral ng kasaysayan ng Egypt.
Kabihasnang Indus at Indo-Aryans
- Indus Valley: itinatag ng mga Dravidians (2750-1750 BCE), misteryoso ang pagkawala.
- Indo-Aryans: pumasok sa India sa pamamagitan ng Khyber Pass.
- Vedas – tawag sa unang panitikan ng Indo-Aryans na nasusulat sa Sanskrit.
- Apat na Veda: Rig, Yahur, Sama, Atharva.
- Nagsimula ang caste system: Brahmins (pari/iskolar), Shatriyas (mandirigma), Vaishyas (mangangalakal/magsasaka), Sudras (alipin), Dalit (untouchables/outcast).
Klasikong Greece
- Greece: binubuo ng tangway ng Balkan at mga pulo sa Aegean, Mediterranean bilang daanan.
- Polis – lungsod-estado, Akropolis (mataas na lungsod/sentro ng politika at relihiyon), Agora (pamilihan).
- Kilalang polis: Athens (demokrasya), Esparta (pinakamahusay na hukbo).
- Hellenic Civilization: 800-400 BCE.
Kabihasnang Romano
- Rome: itinatag sa Latium sa Italy, ayon sa alamat nina Romulus at Remus.
- Unang sinakop ng mga Etruscan, pinalayas ni Lucius Junius Brutus (509 BCE), itinatag ang Republika.
- Konsul (dalawa, isang taon lang), diktador (6 na buwan pag may krisis).
- Patricians (maharlika) vs. Plebians (karaniwan); patricians lang maaaring mahalal.
- Naging imperyo noong 27 BCE sa ilalim ni Augustus Caesar; bumagsak 476 CE.
- Kontribusyon: Twelve Tables (batas para sa lahat), panitikan, inhenyeriya (daan, tulay, aqueduct), arkitektura (semento, arch, basilika, forum, koliseum), pananamit (tunic, toga, estola, palya).
Key Terms & Definitions
- Teokrasya — pamahalaan sa ilalim ng relihiyosong lider.
- Patesi — paring hari ng Sumer.
- Zigurat — templo ng mga Sumerian.
- Cuneiform — sistema ng pagsulat ng Sumerians.
- Pharaoh — hari at diyos ng sinaunang Egypt.
- Vedas — sinaunang panitikan ng Indo-Aryans.
- Caste system — mahigpit na paghati-hati ng lipunan sa India.
- Polis — lungsod-estado ng Greece.
- Twelve Tables — pangunahing batas ng Roma.
Action Items / Next Steps
- Basahin ang tungkol sa mga pangunahing kabihasnan sa Asya at Daigdig.
- Aralin ang mahahalagang ambag ng bawat sibilisasyon.
- Gumawa ng talaan ng mga estrukturang panlipunan para sa bawat kabihasnan.