Leki przeciwcukrzycowe w leczeniu cukrzycy typu 2

Leki zwiększające wrażliwość tkanek na insulinę

• Biguanidy: Metformina

  • Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę
  • Inhibitor łańcucha oddechowego, zmienia stosunek ATP do AMP
  • Efekty: nasilenie działania insuliny, zwiększenie wychwytu glukozy, synteza glikogenu, hamowanie glukoneogenezy
  • Dawki: 500 mg lub 850 mg raz/dwa razy dziennie
  • Zalety: brak hipoglikemii, brak wpływu na masę ciała, tania
  • Działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, kwasica mleczanowa, obniżenie wchłaniania witaminy B12
  • Przeciwwskazania: niedotlenienie, niedokrwienie, niewydolność nerek

• Tiazolidynodiony: Pioglitazon

  • Działanie na adipocyty, hepatocyty, mięśnie szkieletowe
  • Efekty: zwiększenie wychwytu glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych, różnicowanie adipocytów, zmniejszenie glukoneogenezy
  • Zalety: brak hipoglikemii, poprawa gospodarki lipidowej, tania
  • Działania niepożądane: przyrost masy ciała, zatrzymywanie wody, ryzyko złamań, hepatotoksyczność
  • Przeciwwskazania: niewydolność serca, zawał serca, rak pęcherza

Leki zmniejszające wydalanie glukozy z moczem

• Flozyny: inhibitory SGLT2
  • Działanie na kanaliki nerkowe
  • Efekty: zwiększenie wydalania glukozy z moczem
  • Zalety: brak hipoglikemii, spadek masy ciała, zmniejszenie ryzyka sercowo-naczyniowego, nefroprotekcyjne
  • Działania niepożądane: wielomocz, ryzyko odwodnienia, infekcje dróg moczowych, euglikemiczna kwasica ketonowa
  • Przeciwwskazania: ciężka niewydolność nerek

Inhibitory alfa-glukozydazy

• Akarboza
  • Działanie na enzymy trawiące polisacharydy w jelicie cienkim
  • Efekty: zmniejszenie wchłaniania glukozy poposiłkowej, brak hipoglikemii
  • Działania niepożądane: biegunki, wzdęcia, bóle brzucha
  • Przeciwwskazania: choroby przewodu pokarmowego

Pochodne sulfonylomocznika

• Glimepiryd, glipizyd, gliklazyd
  • Działanie na komórki beta-trzustki
  • Mechanizm: zwiększają wyrzut insuliny poprzez działanie na kanały potasowe
  • Zalety: szybkie działanie, tanie
  • Działania niepożądane: hipoglikemia, zwiększony apetyt, wzrost masy ciała
  • Przeciwwskazania: stosowanie z NSAIDs, alkohol, sulfonamidy

Leki inkretynowe

• Analogi GLP-1: eksenatyd, liraglutyd

  • Stosowane podskórnie
  • Efekty: zwiększają wydzielanie insuliny zależne od glukozy, opóźniają opróżnianie żołądka, zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe, redukcja masy ciała
  • Działania niepożądane: żołądkowo-jelitowe, ostre zapalenie trzustki
  • Przeciwwskazania: niewydolność nerek

• Inhibitory DPP-4: sitagliptyna, linagliptyna

  • Stosowane doustnie
  • Efekty: zwiększają działanie inkretyn, brak ryzyka hipoglikemii
  • Działania niepożądane: rzadkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle głowy, infekcje dróg oddechowych
  • Przeciwwskazania: niewydolność nerek (wyjątek: linagliptyna)

Schemat leczenia cukrzycy typu 2

1. Etap 1: Metformina
   • Brak efektu: inne leki (sulfonylomoczniki, flozyny, inkretyny, pioglitazon)
   • Uwaga na specyficzne uwarunkowania pacjenta (otyłość, miażdżyca, choroby nerek)
2. Etap 2a: Metformina + drugi lek
   • Kandydaci: pacjenci z chorobą sercowo-naczyniową (flozyny, analogi GLP-1)
3. Etap 2b: Metformina + dwa inne leki
4. Etap 3: Metformina + insulina bazowa
5. Etap 4: Insulinoterapia złożona

Ogólne zalecenia

• Monitorowanie HbA1c co 3-6 miesięcy
• Rozważenie insuliny w przypadku braku odpowiedzi na terapię doustną
• Insulinoterapia podzielona na: bazowa, złożona