het volgende hoofdstuk gaat over Fysische geografie dus dat gaat over de processen die op onze planeet Aarde afspelen dus het gaat niet over de wereld zoals bij sociale geografie maar het gaat echt over de aarde over de planeet eerste paragraaf is meteen een hele pittige Er zit ontzettend veel informatie in die eerste paragraaf en daarom zal ik ook een aantal linkjes eh bij deze film plaat zodat je ook nog bij andere filmpjes eh heel goed kunt kijken hoe het allemaal nou precies werkt met die luchtstromen laten we bij het begin beginnen Je ziet hier een gebouw en als je de verwarming aanzet dan wordt de lucht opgewarmd en je moet goed onthouden warme lucht stijgt Ja dus een luchtballon die je verwarmt die gaat omhoog want warme lucht stijgt nooit noo meer vergeten Nou je ziet de lucht die stijgt totdat hij op een gegeven moment niet meer verder kan in dit gebouw hij stijgt tot aan het plafond daarna koelt de lucht af en begint dan weer te dalen dus zo komt de lucht eigenlijk in beweging ehm Je ziet hier dat die warme lucht door het gebouw heen eh beweegt ehm dus eerst de warme lucht naar boven daarna wat verspreiding dan koelt het af en daarna gaat die lucht weer Dalen Nou dit is natuurlijk als voorbeeld bedoeld voor de luchtstromen zoals wij die op aarde kennen luchtstromen op aarde noemen we de atmosferische circulatie of de grote winds systemen Nou hier op deze eh figuur zie je een lijn en die lijn stelt de aarde voor van de Evenaar tot aan de Noordpool je ziet Evenaar Nou daar hoort dan 0 graden te staan en dan 30 gr Noorden breedte 60° Noorden breedte en 90 gr Noorden breedte die getallen die zul je straks nog weer terug zien komen die zijn dus belangrijk nu wordt de richting van de Zonnestralen ingetekend en je ziet dat bij de evenaar Daar komen de Zonnestralen loodrecht binnen en dat betekent meteen dat die Zonnestralen de meeste kracht hebben dus de meeste warmte als een Zonnestraal eh eh schuin invalt dus dezelfde eh lichtbundel dan moet die lichtbundel over een groe oppervlakte worden verspreid en daar verlies je heel veel warmte mee dus in de Noordpool komt de zon schuin binnen en kan het soms dagenlang zonnig zijn zonder dat er ook maar een sneeuwvlokje smelt nou even naar is dus eh loodrecht Dus daar is heel veel warmte en we gaan Z meteen zien wat dat tot gevolg heeft die warmte net als in het gebouw zorgt ervoor dat de lucht opwarmt en gaat stijgen warme lucht stijgt komt die lucht boven in de atmosfeer Dan kan die eigenlijk maar twee kanten op want op de evenaar Ja wel of je nou eh naar links stapt of naar rechts stapt je gaat alleen maar richting het noorden of het zuid hier de lucht gaat richting het Noorden en voor het zuiden zou je een exact dezelfde tekening kunnen maken daar komen we Z meteen wel op die lucht koelt af en koude lucht wordt zwaarder dus die koude lucht gaat Dalen nou komt h bij het aardoppervlak dan gaat daar vervolgens iets gebeuren alleen ik moet even uitleggen dat die linker pijl daar zie je dat de L gaat stijgen NT weeg ongeveer iets meer dan een kilo per kubieke meter dus je kunt je voorstellen als die lucht gaat stijgen dat de druk op de evenaar enorm gaat afnemen hè vergelijk het maar met een tas met boodschappen je Tilt hem op en de druk op de grond neemt meteen af dus de evenaar wordt een laag drukgebied als die enorme luchtkolom naar beneden komt dan zal de druk op de bodem toenemen vergelijkend met een föhn of met een bladblazer als je die aanzet dan voel je als het ware de lucht drukken dus bij 30° Noorden breedte ontstaat een hog drukgebied nou goed onthouden lucht gaat altijd van hoge druk naar lage druk en dat doet hij hier dus ook de lucht gaat van een hog drukgebied naar een La drukgebied stroomt weer terug naar de evenaar een ander deel gaat richting de 60° Noorden breedte en we zullen Z meteen zien wat daar gaat gebeuren op de Noordpool daar is de lucht koud en we weten de koude lucht daalt dus die koude lucht gaat naar beneden komt bij de grond aan en op de Noordpool kun je eigenlijk maar één kant op want waar je ook heen gaat je gaat altijd richting het zuiden noordelijker dan 90 Grad Noorden breedte is niet mogelijk de lucht gaat dus naar het zuiden en nu gebeurt er iets interessants want die warme lucht en die koude lucht die gaan botsen bij 60° Noorden breedte Nou je kunt Mo je waarschijnlijk wel eh er iets bij voorstellen dat als je een Mercedes busje en een Tesla tegen elkaar op laat botsen dat het enorm veel schade geeft Die twee die kunnen niet door elkaar heen ehm maar bij lucht denken we altijd wel dat dat door elkaar heen gaat en dat is dus niet het geval warme lucht en koude lucht die botsen met elkaar dus de warme lucht gaat bovenop die wordt gedwongen om te stijgen koelt af en gaat richting de noordkant en de zuidkant Nou dat lage drukgebied bij de evenaar dat eh zie je dus hier daar hebben we het net over gehad hè Dat wordt ook wel het equatoriaal minimum genoemd en ehm ook wel de intertropische convergentiezone itcz Nou en die itcz betekent Elke middag regen daar moet ik wel even wat bij zeggen Ehm want eh we hadden net gezien dat warmelucht stijgt de warme lucht veroorzaakt de laag drukgebied warme lucht koelt af en als warme lucht afkoelt dan betekent het eigenlijk dat de waterdamp die in die lucht zit gaat condenseren tot een wolk vandaar dat hier ook staat eh Elke middag regen Nou ik had het net over het equatoriaal minimum daar daarvan zou je ook kunnen zeggen dat het de zone is van equatoriale lage luchtdruk nou al is een hele mond vol als je onthoudt dat Evenaar eh ook equator betekent of dat equator ook Evenaar betekent hè Het zijn eigenlijk dezelfde woorden dan is equatoriaal minimum Een minimum is een ander woord voor een laag druk eh gebied dan is een equatoriaal minimum dus een laag drukgebied op de evenaar daar is het laag drukgebieden hebben we ook nog eens een keer hoge drukgebieden en dat zijn er twee Noordpool en 30° Noorden breedte een hog drukgebied is eigenlijk altijd het tegenovergestelde van een laag drukgebied dus als je bij een laag drukgebied regen hebt heb je bij een hoog drukgebied zonneschijn Nou dan zal het je niets verbazen dat je bij 30° Noorden breedte woestijnen aantreft want die lucht gaat naar beneden die lucht die koelt niet af wordt alleen maar warmer de waterdamp zal niet niet condenseren Dus er zullen zich geen wolken vormen dus je krijgt woestijnen Nou dit is Zn beetje het systeem van de luchtstromen nu gaan we eens even kijken hoe die luchtstromen dan over de aarde terugstromen van de Hoog drukgebieden naar de laag drukgebieden Dit is een heel taai onderwerp het coriolus effect of de wet van buis Ballot en het bolletje rechts dat is het bolletje waar we eigenlijk eh de hele tijd al over praten Want als je naar rechts kijkt aan de rechterkant van het bolletje dan zie je die lussen en die lussen dat zijn de luchtstromen en daar hebben we het in die voorafgaande dia's over gehad Ik eh zou je echt willen aanraden om dat bolletje wat daar staat helemaal te bestuderen en elk symbool elk lettertje elk plusje elk pijltje elk minnetje eh te verklaren dus je moet eigenlijk dat hele bolletje moet je goed kennen en goed uit kunnen leggen en als je dat kunt dan eh snap je heel veel van deze paragraaf Oké de wet van buisborgpennen naar lager druk Ehm dus dat wisten we al alleen wat we nog niet wisten Is dat die lucht een afwijking krijgt en hoe komt dat laten we eerst maar eens even kijken wat die afwijking is als je met de wind in de rug kijkt is deze afwijking op het zuidelijk Halfrond naar puntje puntje en op het Noordelijk Halfrond naar puntje puntje goed opletten er staat met de wind in de rug dat is wel even een belangrijk puntje op het zuidelijk Halfrond met de wind in de rug Dus je gaat echt met je wind in de rug staan Dat betekent het plusje aan de achterkant en het minnetje aan de voorkant want de lucht gaat immers van hoge druk naar lage druk en dan zie je op het zuidelijk Halfrond dat het pijltje naar links wijst op het Noordelijk halver rond gaat het precies de andere kant op dan gaat hij naar rechts ehm en dat noemen we het coriolus effect dus de lucht gaat eigenlijk nooit in een rechte lijn naar boven of in een rechte lijn naar beneden maar heeft altijd een afwijking en dat komt omdat de aarde draait Rond de evenaar waaien de Noordoost en de Zuidoost passaten zo'n eh lijn die dus richting de evenaar waait dat noemen we een Passaat een Passaat is een wind die altijd uit dezelfde richting komt en dat klopt ook wel want als je kijkt naar de evenaar dan zie je dus dat van het plusje naar het minnetje altijd de wind uit dezelfde hoek komt nou wat is nou noord-oost en Zuidoost Nou kijk even goed Noord Oost Zuidwest hè met de klok mee Noordoost Zuidwest het pijltje op het Noordelijk Halfrond komt uit het noordoosten en daarom noemen we het Noordoost Passaat nu wil ik jullie heel graag gaan uitleggen hoee het nou komt dat die lucht een afwijking heeft op de aarde eh gaan we twee lijnen de aarde draait naar rechts Vandaar ook dat de pijlen naar rechts getrokken zijn alleen je ziet als je de bovenste pijl neemt en je zou hem helemaal rondom de aarde trekken dan zou die een afstand hebben van ongeveer 20.000 km de onderste lijn die heeft natuurlijk een veel grotere afstand want dat is daar veel breder en die afstand is 40.000 km moet je even goed voorstellen dat een punt op die lijn er 24 uur overdoet om de hele aarde rond te gaan als je op de evenaar kijkt doet een punt er 24 uur over om 40.000 km af te leggen dus eigenlijk moet dat punt twee keer sneller reizen om de aarde rond te komen Nou moet je voorstellen dat je dus van eh de bovenste lijn Dat is een hoge drukgebied naar de onderste lijn gaat dat kan met een vliegtuig zijn maar dat kan ook bijvoorbeeld een luchtstroom zijn dan ga je eigenlijk vertrekken van een punt wat de helft zo snel gaat als het punt waar je naartoe gaat En dat betekent dus dat je achter de feiten aanloopt want op het moment dat jij vertrekt is het punt Op de onderste lijn allang vertrokken dus je komt achter dat punt uit eigenlijk dus een afwijking naar rechts hè met de wind in de rug Ja ik moest zelf ook even nadenken want je moet al natuurlijk even kantelen en je ziet natuurlijk hier dat de pijl naar links gaat maar je moet even met je rug richting het hog drukgebied staan en dat is die lijn van 20.000 km dus hij heeft een afwijking naar rechts op het noordelijke halfrond als je goed hebt op gelet weet je dat de lucht eh van 30 naar 60 gr Noorden breedte ook van hoge druk naar lage druk gaat en daar ga je naar een lijn die eigenlijk nog weer korter is dus 10.000 km In dat geval zou je kunnen zeggen dat de lijn van 20.000 km vele malen sneller gaat dus op het moment dat de lucht daar vertrekt heeft hij al een enorme zet naar rechts gekregen en komt hij dus eigenlijk aan de rechterkant uit op de bovenste lijn Nou en zo zie je dus eigenlijk dat die lijnen een afwijking hebben op het zuidelijk Halfrond geldt eigenlijk hetzelfde verhaal elke keer ga je van hoge druk naar lage druk en in dit geval ga je van een lage snelheid naar een hoge snelheid van 20.000 naar 40.000 km per 24 uur en dan zie je dus dat deze lijn ook weer achter de feiten aanloopt op het moment dat je naar boven gaat dan is die evenaar is allang weer vertrokken Samengevat hier nog weer even het bolletje Als we nou eens van boven naar beneden gaan dan zien we boven de rode plusjes de rode plusjes beteken betekenen dat het daar een hoog drukgebied is het polair maximum polair staat op de polen maximum staat op een hoge drukgebied dan zie je daaronder een minnetje bij 60° Dat is een laag drukgebied dat is het eh subol minimum sub betekent zoiets als naast dus het is naast de polen Het is een laag drukgebied gaan we weer verder naar beneden zien we weer de plusjes en de plusjes die staan in dit geval voor het subtropisch hoge drukgebied Het is een hog drukgebied het bevindt zich niet in de tropen het bevindt zich naast dus het is een subtropisch hoog drukgebied dan komen we bij de evenaar uit en de evenaar een ander woord voor evenaar is equator daar bevindt zich een laag drr gebied dus dat is het equatoriaal minimum Nou dan hebben we de plusjes en de minnetjes gehad Je ziet ze Wissel elkaar keurig af aan de rechterkant zien we de lussen Dat zijn de luchtstromen en de pijltjes die hebben we net weten te verklaren aan de hand van de wet van Buis Ballot dus het tropisch minimum het equatoriaal minimum en het polaire maximum en de rest zit daar tussen Nou ik zal in de link onder dit filmpje nog een aantal links zetten naar andere filmpjes waarin bijvoorbeeld de luchtstromen nog eens even goed worden uitgelegd of de wet van buis belot dus die kun je dan weer gebruiken om dit onderwerp verder uit te Diepen Nou heel veel succes met het bestuderen ervan en Hartelijk dank voor het luisteren l