Dzień dobry Państwu, witamy Was w kolejnym odcinku Geograficznej Przywody. Tym razem zaczynamy dział pod tytułem Litosfera. Temat dzisiejszy budowa wnętrza ziemi.
Wnętrze ziemi. Ciężko jest je zbadać, kiedy generalnie nie da się go spenetrować. Nie da rady zejść tam na sam dół, dotrzeć do środka i zobaczyć jak to wygląda.
Przeszkodą jest wysoka temperatura oraz ogromne ciśnienie. Lato, lato wszędzie zwariowało, oszalało moje serce. Najgłębiej człowiek zszedł na głębokość około 4 kilometrów. Jesteśmy 3,9 kilometrów poniżej Północnej Afryki, w głównym długim górnym górnym. Nikt nigdy nie wędził się w dół, niż na ten punkt.
A najgłębszy odwiert jakiego dokonał to... Poczuję żywią w goblom moc, zamyślę się zapadnie noc, bo to dzisiaj nadszedł w końcu kopania czas. A promień Ziemi, no nawet biorąc ten średni, to aż 6371 kilometrów.
Jak zbadać wnętrze Ziemi, skoro nie można tam się dostać? Otóż tutaj w sukurs przychodzi nam taka nauka, która nazywa się Seismologio. Badanie rozchodzenia się fal seismicznych dostarcza nam ciekawych informacji. Te fale w pewnych miejscach ulegają załamaniu i odbiciu. Dlatego też wiemy, że wnętrze Ziemi składa się z różnych warstw.
We wnętrzu Ziemi znajduje się jądro, które stanowi 31% masy całej Ziemi, a temperatura tego jądra to nawet 6000 stopni Celsjusza. Jądro dzielimy na zewnętrzne oraz wewnętrzne. Najbardziej masywna i najgrubsza warstwa to płaszcz ziemski, który stanowi 68% masy Ziemi i osiąga temperaturę od 3000 do 1000 kilkuset.
stopni Celsjusza. On również dzieli się na dwie części, czyli płaszcz wewnętrzny oraz płaszcz zewnętrzny. Poprzez wymianę ciepła między jądrem a płaszczem Ziemi dochodzi do czegoś bardzo ciekawego.
W górnej części płaszcza mamy taką warstwę, którą nazywamy astenosfera. Gorąca, roztopiona masa skalna unosi się w wyniku tzw. prądów cieplnych, prądów konwekcyjnych ku górze, ku powierzchni. Ta masa to oczywiście magma, a przy powierzchni ta masa się ochładza i opada z powrotem ku wnętrzu.
Te ruchy... ruchy konwekcyjne w astenosferze są przyczyną przemieszczania się kontynentów. Teoria o ruchu konwekcyjnym w astenosferze to tak zwana teoria tektoniki płyt litosfery, która to wyjaśnia w jaki sposób przemieszczają się kontynenty.
Jest to obecnie obowiązująca teoria, która zastąpiła teorię dryfu kontynentów, powstałą na początku wieku XX. Tam elf Alfred Wegener uzasadniał, że kontynenty... przemieszczają się, to już wiedział, ale według niego przyczyną tego przemieszczania było przyciąganie Księżyca i Słońca oraz siła Coriolisa, co później poddano pod wątpliwość. Zewnętrzna i najcieńsza warstwa to oczywiście skorupa ziemska i jej masa to zaledwie 1% całej masy ziemskiej.
Ale ta skorupa ziemska jest dosyć ciekawa, ponieważ dzieli się na... na dwie części, na część oceaniczną oraz część kontynentalną. A one różnią się. Różnią się przede wszystkim miąższością.
Zdecydowanie grubsza jest skorupa kontynentalna, która... miejscami sięga aż 80 km, na przykład na wysokości Himalajów. Skorupa oceaniczna jest dużo cieńsza i ma od 6 do 12 km. O ile skorupa kontynentalna składa się z warstw skał osadowych, granitowych i bazaltowych, to skorupa oceaniczna pozbawiona jest jednej z nich, czyli warstwy granitowej. Czym jest gradient geotermiczny?
Gradient geotermiczny to zmiana temperatury w skorupie ziemskiej przy określonym wzroście głębokości. Na przykład w południowej Afryce ten gradient wynosi 8,3. 3 stopnia Celsjusza na 1 km, natomiast na Islandii aż 100 stopni na 1 km.
Dlatego też to właśnie w RPA znajdują się najgłębsze kopalnie, gdzie złoto można wydobywać nawet z głębokości 4 km. Wspomniałem wcześniej o magmie jako rozgrzanej masie skał. Tak rzeczywiście nazywamy tę masę, kiedy znajduje się ona pod powierzchnią ziemi. Natomiast, kiedy wydobywa się na zewnątrz po odgazowaniu, nazwiemy ją lawą.
Powstałe z magmy bądź nagromadzenia innego materiału skały składają się z minerałów. Minerały to podstawowe pierwiastki oraz związki chemiczne, które tworzą skorupę ziemską. Powstają w sposób naturalny i poznaliśmy ich dotąd około 5 tysięcy, z czego zaledwie...
to są minerały skałotwórcze. Część minerałów występuje powszechnie, tak jak na przykład mika, skaleń czy kwarc występujące jako składowe części granitu. Część minerałów natomiast...
natomiast występuje niezmiernie rzadko i są to kamienie szlachetne. Diamenty, szmaragdy, szafiry czy rubiny. Skały magmowe są to skały, które powstają w wyniku krzepnięcia magmy pod powierzchnią ziemi lub krzepnięcia lawy na powierzchni. I never let you go I never let you go Get tired Granit wykorzystywany jest w budownictwie jako materiał budowlany bądź dekoracyjny. Muzyka Gabro wykorzystywane jest jako źródło pozyskiwania miedzi, niklu, chromu czy platyny.
Służy również jako kruszywo drogowe lub wykorzystywane jest do produkcji nagrobków. Gazalt wykorzystywany jest jako materiał budowlany bądź drogowy i odznacza się wyjątkową trwałością. Przyjmuje też naturalne, bardzo ciekawe formy, na przykład na grobli Olbrzyma w Irlandii Północnej. Muzyka Program Apollo wykazał, że tzw. morza księżycowe zbudowane są właśnie z bazaltów.
Muzyka Skały osadowe powstają w wyniku nagromadzenia się na lądzie bądź w wodzie resztek materiału organicznego. Skały osadowe powstają w wyniku nagromadzenia się na lądzie bądź w wodzie resztek materiału organicznego. Mogą się również tworzyć w wyniku wytrącania się odsadów z wody.
szczątków roślinnych i zwierzęcych. I taką skałą z pewnością znaną Wam jest oczywiście węgiel kamienny. Szczątki roślin i zwierząt?
No zobaczcie wapienie. Muzyka możemy wyróżnić skały okruchowe. Te skały tworzą się z nagromadzenia okruchów skalnych, więc tak naprawdę skały osadowe, okruchowe mogą być skałami magmowymi, które zostały poddane pewnej erozji.
Mogą mieć postać ziaren luźnych bądź zwięzłych i do skał okruchowych należą piasek, żwir, piaskowiec czy zlepieniec. Skały metamorficzne powstają na bazie istniejących. już skał, które w wyniku różnego rodzaju procesów znajdą się z powrotem pod powierzchnią Ziemi i w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury oraz wysokiego ciśnienia ulegają przeobrażeniu.
Taki był ładny, amerykański, szkoda! Przykładem skał przeobrażonych jest przeobrażony z granitu Gneis i chyba najlepszym, najciekawszym przykładem jest przeobrażony z wapienia marmur. To by było na razie na tyle.
Zerknijcie na ćwiczenia. które zamieściliśmy w materiałach dla uczniów. Dziękuję bardzo i pozdrawiam.
Do zobaczenia. Let's go Let's go