Solunum Sistemi Tekrarı
Solunum Sistemi Organları
- Burun: Nefes alıp verme ve koku alma organı. İçerisindeki kıllar mikroorganizmaları tutar.
- Yutak: Kulak, göz, burun, yemek borusu ve soluk borusunun kavşak noktasıdır.
- Gırtlak: Soluk borusunun başlangıcıdır. Gırtlak kapağı (epiglottis) soluk borusu ve yemek borusu arasında koordinasyonu sağlar.
- Soluk Borusu: C şeklinde kıkırdak halkalardan oluşur, yemek borusunun peristaltik hareketine engel olmaz.
- Bronşlar ve Bronşioller: Soluk borusu ikiye ayrılarak bronşları oluşturur, bronşlar da bronşiollere ayrılır.
- Akciğerler: Sol akciğer iki, sağ akciğer üç lobludur. Bronşioller alveollere kadar uzanır.
Alveoller
- Kılcal damarlarla kaplanmıştır.
- Tek katlı yassı epitel ile gaz alışverişi sağlar.
- Sürfaktan adlı madde ile kaplıdır, kapanmasını engeller, yüzey gerilimini azaltır.
Soluk Alıp Verme
- Soluk Alma: Aktif bir olay, diyafram düzleşir, kaburgalar arası kaslar kasılır. Göğüs boşluğu hacmi artar, akciğer genişler.
- Soluk Verme: Pasif bir olay, diyafram kubbeleşir, kaburgalar arası kaslar gevşer. Göğüs boşluğu hacmi azalır, akciğer daralır.
- Göğüs boşluğu hacmi ve karın hacmi zıt çalışır.
Solunum Gazlarının Taşınması
- Oksijen Taşınması: Hemoglobinle bağlanır veya plazmada çözünür.
- Karbondioksit Taşınması: Hemoglobine bağlanarak, plazmada çözünerek veya bikarbonat iyonu şeklinde taşınır.
Alveollerde Gaz Alışverişi
- Oksijen kana geçer, karbondioksit dışarı atılır.
- Oksijen hemoglobinle oksihemoglobin olarak taşınır.
- Karbondioksit, plazmada, hemoglobinle bağlı karbomin olarak veya bikarbonat iyonu şeklinde taşınır.
Dokularda Gaz Alışverişi
- Oksijen dokulara geçer, karbondioksit kana geçer.
- Hemoglobin kan pH'ına göre oksijeni ve karbondioksiti bağlar veya serbest bırakır (Bor Etkisi).
Notlar
- Soluk alma aktif, soluk verme pasif bir olaydır.
- Kaslar her iki olayda da enerji harcar.
- Gazlar basınç farkıyla hareket eder.
- Hemoglobin, kan pH değişimine göre gaz bağlama durumunu ayarlar (Bor Etkisi).
Bu tekrar solunum sisteminin temel işleyişine dair kapsamlı bir özet sunar ve ilgili biyoloji sorularında yardımcı olabilir.