Overview
Bu derste öz kütle (yoğunluk) kavramı, nasıl hesaplandığı, birim dönüşümleri, grafik yorumları ve ayırt edici bir özellik olup olmadığı detaylıca anlatılmıştır.
Öz Kütle Kavramı ve Tanımı
- Öz kütle, maddenin birim hacmindeki kütlesidir.
- Formül: D = m / V (burada D: öz kütle, m: kütle, V: hacim)
- Aynı hacme sahip farklı maddelerin ağırlıkları farklıdır; bu fark öz kütlelerinden kaynaklanır.
- Öz kütleye İngilizcede "density" denir, sembolü D'dir.
Öz Kütle Birimleri ve Dönüşümleri
- SI birimi: kilogram/metre³ (kg/m³); pratikte: gram/santimetreküp (g/cm³) kullanılır.
- 1 g/cm³ = 1000 kg/m³
- Suyun öz kütlesi 1 g/cm³ (veya 1000 kg/m³) kabul edilir.
Öz Kütle Hesabı ve Örnekler
- Kütle ve hacim ölçülerek öz kütle hesaplanır: m=60 g, V=20 cm³ için D=3 g/cm³.
- Kimyasal maddeler için öz kütle tabloları hazırlanır; sıcaklık ve basınca bağlıdır.
Öz Kütle ve Grafikler
- Kütle-hacim grafiğinin eğimi öz kütleyi verir (tanjant alfa = m/V).
- Eğimi büyük olanın öz kütlesi daha fazladır.
- Öz kütle madde miktarına bağlı değildir; m ve V birlikte arttıkça oran sabit kalır.
- Öz kütle, kütle ve hacimden bağımsızdır, sabit sıcaklık ve basınçta değişmez.
Öz Kütlenin Ayırt Ediciliği ve Koşulları
- Öz kütle bir maddenin ayırt edici özelliğidir (farklı maddelerin öz kütleleri farklıdır).
- Aynı sıcaklık ve basınçta aynı öz kütleye sahip maddeler aynı olabilir ama kesin değildir.
- Sıcaklık artarsa hacim artar, öz kütle azalır; basınç artarsa hacim azalır, öz kütle artar (özellikle gazlarda).
Öz Kütle, Batma ve Yüzme İlişkisi
- Öz kütlesi küçük olan maddeler büyük olan sıvılarda yüzer, büyük olanlar batar.
- Yüzme, batma olayları sadece kütleye değil, öz kütleye bağlıdır.
Karışımlar ve Öz Kütle
- Farklı öz kütleli maddeler karışımlarda katman oluşturur; en yoğun altta, en az yoğun üstte kalır.
Key Terms & Definitions
- Öz kütle (D) — Maddenin birim hacmindeki kütlesi (D = m/V).
- Yoğunluk — Öz kütlenin eş anlamlısı.
- Birinci kural — Öz kütle, madde miktarına bağlı değildir.
- Genleşme — Sıcaklık artınca hacmin büyümesi, öz kütlenin azalması.
- Ayırt edici özellik — Maddeleri birbirinden ayıran fiziksel özellik (ör. öz kütle).
Action Items / Next Steps
- Karışımların öz kütleleri ve uygulamaları konusuna çalışınız.
- Öz kütle hesabı ve birim dönüşümleriyle ilgili alıştırmalar çözünüz.
- Takıldığınız noktaları derste sormak için not alınız.