Overview
Tinalakay sa lektura ang kahulugan, mga uri, bahagi, at mahahalagang elemento ng sanaysay, kabilang ang kaibahan ng formal at di-formal na sanaysay.
Kahulugan ng Sanaysay
- Ang sanaysay ay prosa na may iisang diwa at pananaw, nagpapaliwanag ng isang bagay o pangyayari.
- Nanggaling ang salitang "sanaysay" sa Ingles na "essay" at Latin na "hexagium" na ibig sabihin ay gumawa o magtimbang.
- Inilathala ni Michael de Montaigne ang “essays” na naging batayan ng sanaysay bilang pagpapahayag ng kuro-kuro at karanasan.
Layunin at Katangian ng Sanaysay
- Ayon kay Michael de Montaigne, ang sanaysay ay pagdatangka o pagsubok sa bagong larangan ng panitikan.
- Ayon kay Genoveva Edrosa Matute, ang sanaysay ay pagtalakay sa isang paksa nang tuluyan at malaya, naglalantad ng kaisipan o opinyon ng may akda.
Uri ng Sanaysay
- Formal na sanaysay: seryoso, nangangailangan ng masusing pag-aaral at malalim na pag-unawa.
- Di-formal na sanaysay: magaan, karaniwan, personal, naglalaman ng opinyon at karanasan ng may akda.
Kaibahan ng Formal at Di-Formal na Sanaysay
- Formal: maingat ang pananalita, seryoso, intelektwal, ikatlong panauhan, maanyo ang estruktura.
- Di-formal: parang nakikipag-usap lang, palakaibigan ang tono, ang may-akda ang tagapagsalita.
Bahagi ng Sanaysay
- Panimula: inilalahad ang pangunahing ideya o pananaw ng may akda.
- Gitna: karagdagang kaisipan na sumusuporta sa pangunahing ideya.
- Wakas: buod at pangkalahatang pasya batay sa mga ebidensya at katwiran.
Elemento ng Sanaysay
- Tema: pangunahing paksa ng akda.
- Anyo at estruktura: ayos ng ideya o pangyayari.
- Kaisipan: mga ideya na nagpapalinaw sa tema.
- Wika at estilo: antas at gamit ng wika, dapat simple at matapat.
- Larawan ng buhay: paglalantad ng totoong karanasan o buhay.
- Damdamin: angkop at wasto ang pagpapahayag ng damdamin.
- Himig: kulay o damdamin ng sanaysay (hal. masaya, malungkot).
Key Terms & Definitions
- Sanaysay — prosa na nagpapaliwanag o nagsasalaysay ukol sa isang paksa.
- Formal na sanaysay — seryoso at masusing pagtalakay sa paksa.
- Di-formal na sanaysay — magaan at personal na pagtalakay sa paksa.
- Panimula — simula o pambungad ng sanaysay.
- Gitna — katawan ng sanaysay na naglalaman ng paliwanag.
- Wakas — huling bahagi, buod at opinyon ng may akda.
- Tema — pangunahing diwa o paksa ng sanaysay.
- Himig — damdamin o tono ng sanaysay.
Action Items / Next Steps
- Basahin at pag-aralan ang halimbawa ng formal at di-formal na sanaysay.
- Gumawa ng sariling sanaysay gamit ang tamang bahagi at elemento.