Sinir Sistemi Dersi Notları

Giriş

• Sinir sisteminin temel yapıları: nöronlar ve glia hücreleri.
• 6 artı 1 video yapısı: Sonunda checkpoint ile özet.

Nöronlar

• Nöronlar: Merkez sinir sisteminde iş yapan temel hücreler.
• Glia hücreleri: Nöronlardan 30 kat daha fazla, küçük hücreler.
  • Sinir sisteminin kontrollü bir biçimde çalışmasını sağlar.
  • Örnek: Mielin kılıf üreten ve fagositoz yapabilen hücreler.

Nöron Yapısı

• Dendritler: Bilgiyi alan kısımlar.
• Presinaptik nöron: Nörotransmitter madde salgılar.
• Postsinaptik nöron: Sinaps sonrası nöron.
• Hücre Gövdesi: Nöronun çekirdek ve organelleri içerir.
  • Nisıl cisimcikleri: Granüllü endoplazmik retikulum parçaları.
• Akson: Bilgiyi taşıyan uzantı.
  • Akson terminali: Dallara ayrılabilen uç kısmı.

Mielin Kılıf

• Mielin kılıf, tüm nöronlarda bulunmaz.
  • Örnek: C tipi lifler mielinsizdir.
• Ranvier Boğumları: Mielin kılıfın kesintisiz olmadığı yerler.
• Mielin Kılıf Yapısı: Yoğun lipid ve protein içerir.

Nöronların Sınıflandırılması

• Görevlerine göre sınıflandırma:
  • Duyu nöronu: Uyarıyı alır ve merkezi sinir sistemine taşır.
  • Ara nöron: Değerlendirme yapar.
  • Motor nöron: Tepki organına uyarı gönderir.

Glia Hücreleri

• Glia Hücreleri: Destek hücreler.
• Ana görevler:
  • Mikrogliya: Savunma (fagositoz yapar).
  • Astrosit: Kan beyin bariyeri oluşturur.
  • Ependim hücreleri: Beyin omurilik sıvısının akışını düzenler.
  • Oligodendrosit: Merkezi sinir sisteminde mielin kılıf üretir.
  • Şıvan hücreleri: Çevresel sinir sisteminde mielin kılıf üretir.

Oligodendrosit ve Şıvan Hücresi Farkları

• Oligodendrosit: Birden fazla aksonu sarabilir.
• Şıvan hücresi: Tek bir aksona mielin kılıf yapar.

Özet

• Nöronlar elektriksel iletimi sağlar, glialar nöronların düzgün çalışmasını destekler.
• Glia hücreleri bölünebilir, nöronlar ise genelde bölünemez.

Sınav Soruları

• Sinir dokuda bulunmayan: Goblet.
• Merkez sinir sisteminde mielin kılıf sentezleyen yapı: Oligodendrosit.
• Ependim hücreleri: Beyin omurilik sıvısının akışını düzenler.
• Hidrosefali: Beyin omurilik sıvısının birikmesi durumudur.

Çayınızı veya kahvenizi tazeleyin, sonraki derse devam edelim!