Overview
Tinalakay sa lektura ang kahulugan at pinagmulan ng pagkamamamayan, mga prinsipyo at legal na batayan nito sa Pilipinas, at ang mga tungkulin ng isang mabuting mamamayan.
Kahulugan at Pinagmulan ng Pagkamamamayan
- Ang mamamayan ay mahalaga sa kinabukasan at kaunlaran ng bansa.
- Ang pagkamamamayan (citizenship) ay kalagayan ng pagiging miyembro ng estado o pamayanan.
- Nagsimula ang konsepto ng citizenship mula sa sinaunang Griego na polis (lungsod-estado).
- Noon, limitado sa mga kalalakihan ang pagiging mamamayan at may karapatan at pribilehiyo sila.
Mga Prinsipyo ng Pagkamamamayan
- Ayon kay Pericles, dapat isipin ng mamamayan ang kapakanan ng Estado.
- Dati, aktibo ang mamamayan sa pampublikong asembleya at pagliligis.
- Sa kasalukuyan, itinuturing na legal na katayuan ang pagkamamamayan.
Legal na Batayan ng Pagkamamamayan sa Pilipinas
- Ayon kay Murray Clark Havens, relasyon ito ng indibidwal at estado kung saan may karapatan at tungkulin.
- May dalawang prinsipyo: Jus Sanguinis (batay sa dugo) at Jus Soli (batay sa lugar ng kapanganakan).
- Sa Pilipinas, ang 1987 Saligang Batas, Article 4, Section 1, ang batayan ng pagkamamamayan.
Mga Uri at Paraan ng Pagkamit/Pagkawala ng Pagkamamamayan
- Natural-born citizens ay yaong mamamayan mula pagsilang, walang kailangang hakbang.
- Maaaring mawala o muling makamit ang pagkamamamayan ayon sa batas (hal. naturalisasyon, panunumpa sa ibang bansa, pagtakas sa hukbo).
- Kahit mag-asawa ng dayuhan, hindi nawawala ang pagkamamamayan maliban kung pinili o itinakwil ito.
Katangian ng Mabuting Mamamayan at Responsibilidad
- Ang mamamayan ay may karapatan at tungkulin para sa ikabubuti ng lipunan.
- Dapat maging aktibo sa mga isyu at solusyon ng lipunan.
- Mabuting mamamayan: makabayan, nagmamahal sa kapwa, may disiplina, may respeto sa karapatang pantao, at malikhaing mag-isip.
- Ayon kay Alex Lacson, may 12 simpleng gawain na makakatulong sa pagbabago ng bansa.
Key Terms & Definitions
- Pagkamamamayan (Citizenship) — Katayuan ng pagiging miyembro ng estado o pamayanan.
- Jus Sanguinis — Pagkamamamayan batay sa dugo ng magulang.
- Jus Soli — Pagkamamamayan batay sa lugar ng kapanganakan.
- Natural-born Citizen — Mamamayan mula pagsilang na walang espesyal na proseso.
Action Items / Next Steps
- Basahin at suriin ang Article 4 ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas.
- Alamin ang 12 gawain ni Alex Lacson para sa pagiging mabuting mamamayan.