Overview
Tinalakay ng lektura ang tatlong yugto ng evolusyong kultural—Paleolitiko, Mesolitiko, at Neolitiko—at ang mga mahahalagang pagbabago sa pamumuhay ng sinaunang tao.
Paleolitikong Panahon (Lumang Bato)
- Nagsimula noong 2.5 milyon BCE hanggang 8,000 BCE.
- Pangunahing kabuhayan ay pangangaso at pangangalap.
- Ang mga lalaki ay nangangaso, samantalang ang mga babae ay nangangalap at nag-aalaga ng bata.
- Lagalag ang pamumuhay at palipat-lipat ng tirahan depende sa pagkain.
- Gamit ay gawa sa magaspang na bato.
- Natuklasan ang paggamit ng apoy sa panahong ito.
- Apoy ay nagbigay proteksyon, mas masarap at masustansya ang pagkain, at nagdulot ng paglaki ng utak (expensive tissue hypothesis).
Mesolitikong Panahon (Gitnang Bato)
- Transisyon mula Paleolitiko papuntang Neolitiko.
- Natutong gumawa ng mas pino at manipis na kasangkapan mula sa bato, sungay, at buto.
- Ginagamit ang mga ito bilang sibat at iba pang kagamitan.
- Tumira sa tabi ng ilog o dagat, nadagdagan ang pagkaing mula sa tubig.
- Unti-unting tumira ng mas matagal sa isang lugar.
Neolitikong Panahon (Bagong Bato)
- Nagsimula noong 8,000 BCE hanggang 4,000 o 3,000 BCE.
- Nabuo ang makinis at matalas na kasangkapang bato.
- Nagsimula ang agrikultura at pag-aalaga ng hayop (Neolithic Revolution).
- Nagkaroon ng permanenteng tirahan, naging magsasaka ang mga tao.
- Nagkaroon ng mga pamayanan—Urban Revolution.
Key Terms & Definitions
- Evolusyong Kultural — proseso ng pagbabago ng pamumuhay ng tao upang makaangkop sa kapaligiran.
- Paleolitiko — “Lumang Bato,” panahon ng magaspang na batong kagamitan at lagalag na pamumuhay.
- Mesolitiko — “Gitnang Bato,” transisyonal na panahon; mas pino ang kagamitan at paninirahan sa gilid-tubig.
- Neolitiko — “Bagong Bato,” panahon ng agrikultura, permanenteng pamayanan, at makinis na batong kagamitan.
- Neolithic Revolution — pagbabago mula pangangaso patungong pagsasaka at pag-aalaga ng hayop.
- Urban Revolution — pagsisimula ng permanenteng pamayanan at pag-usbong ng mga lungsod.
Action Items / Next Steps
- Maghanda para sa susunod na talakayan tungkol sa pag-usbong ng mga kabihasnan sa Mesopotamia.