Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang apat na aspeto na nakaaapekto sa kabutihan o kasamaan ng isang kilos: layunin, paraan, sirkumstansya, at kahihinatnan.
Layunin ng Kilos
- Ang layunin ay ang dahilan kung bakit ginagawa ang isang kilos.
- Ito ay panloob, at tanging ang gumagawa lang ng kilos ang nakakaalam ng tunay na layunin.
- Mabuti ang layunin kapag isinasaalang-alang ang dignidad ng kapwa.
- Ayon kay Santo Tomas de Aquino, pamantayan ng kabutihan ang layunin.
Paraan ng Kilos
- Paraan ang panlabas na kilos na ginagamit upang makamit ang layunin.
- Dapat ang paraan ay angkop at nararapat sa layunin upang masabing mabuti.
- Halimbawa: kapag gutom, dapat pagkain ang kainin, hindi papel.
- Hindi mabuti ang paraan kapag hindi ito akma o mapanganib.
Sirkumstansya ng Kilos
- Sirkumstansya ay tumutukoy sa kalagayan ng kilos na maaaring magpabuti o magpasama dito.
- Isinasalalay dito ang sino, ano, saan, paano, at kailan ng kilos.
- Maaaring dagdagan o bawasan ang kabutihan o kasamaan ng kilos base sa sirkumstansya.
Kahihinatnan ng Kilos
- Bawat kilos ay may resulta o epekto (kahihinatnan).
- Dapat isaalang-alang lagi ang maaaring mangyari bago magdesisyon.
- May pananagutan sa bawat desisyong ginagawa, maliit man o malaki ang kilos.
- Mabuti ang kilos kung mabuti ang layunin, paraan, sirkumstansya, at kahihinatnan.
Papel ng Katawan, Isip, Puso, at Kilos-loob
- Katawan: Kumukuha ng impormasyon at nagsasagawa ng kilos.
- Isip: Umiintindi, humuhusga, at naguutos kung ano ang gagawin.
- Puso: Nakakaramdam at tumutulong magpasya base sa pinapahalagahan.
- Kilos-loob: Ugat ng mapanagutang kilos na laging patungo sa kabutihan.
Pagpapakatao at Konsensya
- Kailangan sanayin ang sarili sa paggawa ng mabuti, dahan-dahan at tuloy-tuloy.
- Ang kilos ay dapat batay sa konsensya at likas na batas moral.
- Ang layunin ay ang kabutihan at makapiling ang Diyos sa kabilang buhay.
Key Terms & Definitions
- Layunin — dahilan o motibo sa paggawa ng kilos.
- Paraan — angkop o nararapat na paggawa upang makamit ang layunin.
- Sirkumstansya — kalagayan ng kilos (sino, ano, saan, paano, kailan).
- Kahihinatnan — resulta o epekto ng kilos.
- Isip — humuhusga at naguutos ng kilos.
- Kilos-loob — tukoy na kilos na patungo sa kabutihan.
- Konsensya — kakayahang maghusga ng tama at mali base sa moralidad.
Action Items / Next Steps
- Sanayin ang sarili na laging suriin ang layunin, paraan, sirkumstansya, at kahihinatnan bago gumawa ng desisyon.
- I-reflect ang mga natutunan sa mga tunay na sitwasyon sa araw-araw.
- Basahin muli ang mga konsepto ukol sa konsensya at likas na batas moral.