Transcript for:
Mga Teorya ng Pampanitikan

Ang nilalamang aralin sa video na ito ay una, ano ang teoryang pampanitikan? Ikalawa, ano ang uri ng teoryang pampanitikan? Ano nga ba ang teoryang pampanitikan? Ito ay ang sistematikong pag-aaral ng panitikan at ang mga paraan sa pag-aaral ng panitikan. Mayroong iba't ibang teorya para sa pag-aaral na ito. Katotohanan kaysa... Ang mababaka sa tsoryang ito. Kahit sino, anumang bagay at lipunan ay dapat makatotohanan ang paglalarawan o paglalahad. Nagpapahayag din ito ng pagtanggap sa katotohanan o realidad. Tulad sa akda, totoong ang tao ay nasisilaw sa ginhawang maibibigay ng kayamanan. Natanggap ng isang tauhan ang nangyari subalit tinakasa ng isang tauhan ang katotohanan at siya ay nawala sa sarili. Ang sobrang paghahangad ng material na bagay ay totoong makasisira rin sa tao. Narito ang iba't ibang uri ng teoryang pampanitikan. Unang bilang, moralistiko. Sinusuri o tumatalakay sa pagpapahalagang ginamit, pinahahalagahan ang moralidad, disiplina at kaayosang mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga m nakapaloob sa akda. Ikalawa, sosyologikal. Mahihinuha ang kalagayang panlipuna ng panahong kinatha ang panitikan. Ikatlo, psikologikal. Makikita ang takbo ng isip ng may katha, antas ng buhay, paninindigan, pinaniniwalaan, pinahahalagahan, at mga tumatakbo sa isipan at kamalaya ng may akda. Ikaapat, formalismo. Pinagtutuunan ng pansin ang mga istruktura o pagkabuo, kabisaan ng pagkakagamit ng matatalinghagang pahayag, halimbawa, sukat, tugma, kaisahan ng mga bahagi, teknik ng pagkakabuo ng isang akda. Ikalima, Imahismo. Umusbong noong 1900s, nagpapatala sa pandama ng mga mambabasa, larawang diwa o imahe sa ikagaganda ng akda. Mga salitang kapag binanggit sa akda ay nag-iiwan ng malinaw at tiyak na larawan sa isipan ng mambabasa. Ikaanim, humanismo. Ang tao ang sentro ng daigdig. Binibigyan pansin ang kakayahan o katangian ng tao sa maraming bagay. Ikapito, marsismo. Pinakikita ang pagtutunggalian o paglalaban ng dalawang magkasalungat na puwersa. Malakas at mahina, mayaman at mahirap, kapangyarihan at naaapi. Ikawalo, Arketipo or Arketipal. Gumagamit ng modelo o huwaran upang masuri ang elemento ng akda. Nangangailangan ng masusim pag-aaral sa kabuuan ng akda sapagkat ang binibigyang diin dito ay mga simbolismo. Ito ang mga ekosistemong ginamit upang maipabatid ang pinakamensahe ng akda. Ikasyam, Feminismo. Maaaring tingnan ang imahin, pagpapakalarawan, posisyon at gawain ng mga babae sa loob ng akda at maaaring ilantad din ang mga dikahong mga imahe ng mga babae sa akda. Layo nitong labanan ang anumang diskriminasyon, exploitation at operasyon sa kababaihan. Ang mga kilalang manunulat ay may pananaw Feminismo. ay sina Luwalhati Bautista, Hinoveva Edroza Matote, Elinia Ruth Esmabanglo. Ikasampo, eksistensyalismo. Binibigyan din ang bahagi ng akda na nagpapakita ng mga paniniwala, kilos at gawi ng tauhan. Ang tao ay may malayang pagpapasya para sa kanyang sarili upang mapalutang ang pagiging individual nito at sa gayon ay hindi maikahon sa lipunan. Ikalim. 11. Klasismo Pinahahalagahan ang katwiran at pagsusuri. Ang layon ay katotohanan, kabutihan at kagandahan, malinaw, marangal, payak, matimpi, obyetibo, magkakasunod-sunod at may hangganan. Ang klasismo ay ang paggamit ng estilo o estetikong prinsipyo ng mga Griego o Romanong klasikong arte at panitikan. Sa makabagong panahon, tumutukoy rin ito. ito sa paggamit ng mga prinsipyo ng musika. Isa sa maituturing na halimbawa nito ay ang Florante at Laura ni Francisco Balagtas. Klasismo mula sa salitang klasisem, klasisem, panitikan sa Pilipinas ni Villapuerte at Bernales. Ikalabing dalawa, Romanticismo. Binibigyang halaga ang individualismo, revolusyon, imahinasyon, at likas. Pagtakas mula sa realidad o katotohanan, nagpapakita ng pagmamahal ng tao sa kanyang kapwa? bayan at iba pa. Mga sanaysay na nagpapahayag ng mga kaisipan sa pamamaraang dituwiran. Maaaring di ka panipaniwala o sa paraang nakatatawa. Ngunit kung ito'y titignan ng mabuti ay makikita nating may iba itong kahulugan at kaisipan. Ikalabing tatlo, Realismo. Ang katotohanan ang binibigyang diin at may layuning ilahad ang tunay na buhay. Pinapaksa ang kalagayan na nangyayari. Ang kanyang Filipino.