Proteinler Hakkında Detaylı Bilgi

Jul 26, 2024

Proteinler

Kimyasal Yapıları

  • İçerdikleri elementler: Karbon, hidrojen, oksijen, azot ve bazı durumlarda kükürt
  • Kükürt içeren aminoasit örneği: Metiyonin

Enerji Kaynağı Olarak Proteinler

    1. dereceden enerji kaynağıdır (1. Karbonhidrat, 2. Lipit, 3. Protein)
  • Vücut için hayati yapısal moleküllerdir
  • Protein yıkımı sırası: Eşeği proteinleri -> Kas proteinleri -> Sinir proteinleri
    • Yaşam için kritik noktada sinir proteinlerine gelinmesi

Proteinlerin Görevleri

  • Enzimlere ve hormonlara etki eder, düzenleyici rol oynar
  • Biyuret ve nitrik asit ile reaksiyona girerek rengini değiştirir
  • Ribozomlarda DNA şifresine göre sentezlenir
  • Canlının özgün protein sentezi, DNA'dan gelen şifreye bağlıdır

Amino Asitler

  • Proteinlerin yapı taşı
  • 20 çeşit aminoasit, insanda 12'si sentezlenir, 8'i dışarıdan alınır (esansiyel aminoasitler)
  • Aminoasit yapısı: Karboksil grubu, amino grubu, radikal grup, hidrojen
  • Radikal grup aminoasitleri farklı kılar
  • Aminoasitlerin amfoter özelliği: Hem asidik hem bazik özellik
  • Aminoasitlerin bazik örnekleri: Lizin, arjinin, histidin
  • Asidik örnekleri: Aspartik asit, glutamik asit
  • Nötr örnek: Valin

Peptid Bağı

  • Birinci aminoasidin karboksil grubu ile ikinci aminoasidin amino grubu arasında
  • Dehidrasyon ile su çıkışı
  • ÖSYM sınav sorusu: Peptid bağının tanımı ve oluşumu

Protein Yapıları

  • Dipeptid: 2 aminoasit (1 peptid bağı)
  • Tripeptid: 3 aminoasit (2 peptid bağı)
  • Polipeptid: Birçok aminoasidin birleşimi
  • Su çıkan peptid bağı sayısına eşit

Proteinlerin Farklılıklarını Sağlayan Unsurlar

  • Aminoasit sayısı, tekrarı, çeşidi ve sırası
  • Aminoasitlerin dizilişi, proteinin yapısını ve fonksiyonunu belirler

Proteinlerin Görevleri

  • Kas proteinleri (aktin, myozin): Hareket sağlar
  • Hemoglobin: Oksijen ve CO2 taşır
  • Hormonal ve enzimatik fonksiyonlar
  • DNA ile birleşerek kromozom oluşturur (Histon proteinleri ile)
  • Kan plazmasında albumin: Osmasik basıncı düzenler
  • Mikrotübüller, mikrofilamentler: Hücreye destek sağlar
  • Glikoproteinler: Hücre kimliği kazandırır
  • Fibrinojen ve protrombin: Kan pıhtılaşmasında rol oynar
  • Antikorlar: Vücut savunmasında görev alır
  • Keratin: Saç, tırnak ve deride bulunur

Denatürasyon ve Renatürasyon

  • Denatürasyon: Doğal yapının bozulması
  • Renatürasyon: Doğal yapının tekrar eski haline dönmesi
  • Denatürasyonda primer yapı korunur
  • Hidrojen bağları ve disültit köprüleri bozulur
  • Sıcaklık, asit, baz, pH değişiklikleri denatürasyona neden olabilir

Proteinlerin Önemli Notları

  • Proteinler DNA şifresine göre sentezlenir
  • Proteinlerin yapı taşı: Aminoasitler
  • Peptid bağları: Karboksil ve amino grupları arasında
  • Proteinler 3. dereceden enerji kaynağıdır
  • Denatürasyonda primer yapı bozulmaz, sadece sekonder ve tersiyer yapı bozulur