Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang dagli bilang anyong pampanitikan: katuturan, pinagmulan, katangian, at mga paraan ng pagsulat nito ayon sa iba't ibang iskolar.
Katuturan at Katangian ng Dagli
- Ang dagli ay isang maikling salaysay na may tauhan ngunit kulang sa buo at malinaw na banghay.
- Lantad, simple, walang paligoy, at madalas ay nangangaral, nanunuligsa, o nagpapasaring.
- Maituturing itong maikling-maikling kwento at pampanitikang anyo na mabilis basahin.
- Hindi ito umaabot sa haba ng maikling kwento.
- Walang tiyak na pamantayan ng haba, ngunit mas maikli kaysa sa iba pang akda.
Pinagmulan at Kasaysayan ng Dagli
- Ayon kay Arogante, nag-ugat ang dagli sa Pilipinas noong unang dekada ng pananakop ng mga Amerikano.
- Sinasabing naging tampok din ang mga dagli sa pahayagang Espanyol noong panahon ng Kastila.
- Lumaganap ang dagli sa pahayagan, lalo na mula 1902 hanggang 1913.
- Tinawag din ito bilang instantaneas, anekdota, slice of life, at day in the life sa iba't ibang panahon.
Kilalang Manunulat at Modernong Pag-usbong
- Mga manunulat: Nigo en Regalado, Jose Corazon de Jesus, Sauro Almario, Patricio Mariano, Francisco Laxamana, Tope K. Santos.
- Sa kasalukuyan, iniuugnay ang dagli sa flash fiction o sudden fiction.
- Eros Atalia, Vicente Garcia Groyon, at Jack Alvarez ay ilan sa mga modernong tagapagtaguyod ng dagli.
- Binibigyan ng bagong anyo at istilo ng mga makabagong manunulat ang dagli, at tinuturing itong sining ng paglikha mula sa partikular na karanasan.
Paraan sa Pagsulat ng Dagli (Ayon kay Eros Atalia)
- Ituon ang kuwento sa isa lang: tauhan, banghay, tunggalian, diyalogo, o matinding damdamin/tagpo.
- Lagi magsimula sa aksyon.
- Siguraduhing may twist o punchline sa dulo.
- Ipakita ang kuwento—huwag lamang ikwento.
- Gawing makahulugan ang pamagat (double blade).
Key Terms & Definitions
- Dagli — maikling kwento na may tauhan ngunit kulang sa masalimuot na banghay.
- Banghay — ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento.
- Instantaneas — mga dagli na mabilis at biglaan ang pagsulat at pagbabasa.
- Flash Fiction — Ingles na katawagan sa dagli; maikling kwentong mabilis basahin.
Action Items / Next Steps
- Basahin: Mga halimbawa ng dagli sa antolohiya nina Vicente Garcia Groyon at Jack Alvarez.
- Subukan gumawa ng sariling dagli gamit ang mga mungkahing paraan ni Eros Atalia.