Fitopatoloji Dersi Notları

Fitopatoloji Nedir?

• Bitkilerde hastalıkları, nedenlerini, korunma ve mücadele yollarını araştıran bilim dalıdır.
• 17. yüzyılda Avrupa'da botaniğin bir kolu olarak ortaya çıkmış, zamanla fitopatoloji adını almıştır.

Hastalık Kavramı

• Bitkiler, insanlar ve hayvanlar gibi farklı nedenlerle hastalanabilir.
• Hastalanma: Normal yaşam fonksiyonlarının veya fizyolojik aktivitelerin bozulmasıdır.
• Hastalık geçici veya kalıcı olabilir.

Hastalığı Etkileyen Faktörler

Nedenler

1. Mikroorganizmalar: Fungal, bakteriyel, viral, fitoplazmalar.
2. Çevre Koşulları: Sıcaklık, nem, toprak asidliği gibi faktörler.
3. Bitkinin Kendisi: Biyokimyasal, fizyolojik ve morfolojik yapılar.

Sebep Kompleksi

• Hastalığı oluşturan etkenler bir arada bulunur. Bunlar:
  • Canlı etkenler (mikroorganizmalar)
  • Cansız etkenler (çevresel faktörler)

Hastalıkların Sınıflandırılması

• Bulaşıcı Hastalıklar: Bir bireyden diğerine geçebilir. (Biyotik nedenler)
• Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar: Çevresel faktörler nedeniyle oluşur. (Abiotik nedenler)

Etiyoloji

• Hastalanmayı oluşturan biyotik ve abiotik faktörleri inceleyen bilim dalı.
• Cansız hastalık nedenlerine fizyogen, canlı hastalık nedenlerine patojen denir.

Hastalığın Oluşması için Gerekli Unsurlar

1. Canlı ve Cansız Hastalık Nedenleri: Çevresel koşulların bitkinin tolerans sınırlarının dışına çıkması.
2. Konukçu Bitki: Bitkinin zararlı mikroorganizmaların girişine yatkın olması.
   • Dispozisyon: Bitkinin dayanıksızlığı.
   • Predispoziyon: Bitkinin patojen saldırılarına elverişli hale gelmesi.
3. Çevre Koşulları: Hem tek başlarına hastalık oluşturabilir, hem de mikroorganizmaların etkisini artırabilir.

Çevre Faktörleri

• Nem, sıcaklık, rüzgar, ışık, toprak asitliği ve toprak yapısı gibi etkenler.

Sonuç

• Bitkilerde hastalık kavramı ve hastalık oluşumunu etkileyen faktörler dersimizin ilk bölümünü oluşturdu.
• Gelecek derslerde çevresel faktörler hakkında daha fazla bilgi verilecektir.