Renesans - Odrodzenie
Wprowadzenie
- Polska nazwa "Renesans" pochodzi z w艂oskiego "rinascita", oznaczaj膮cego "odrodzenie".
- Wybitny szesnastowieczny pisarz, malarz i architekt Giorgio Vasari wprowadzi艂 to poj臋cie, akcentuj膮c odr臋bno艣膰 epoki od 艣redniowiecza poprzez odrodzenie idei antyku.
- Kolebka renesansu: W艂ochy.
- Czas trwania: XIV wiek we W艂oszech, XV-XVII wiek w Polsce i Europie.
Filozofia epoki
Neoplatonizm
- Popularno艣膰 Platona i jego filozofii.
- Neoplatonizm przewarto艣ciowa艂 艣redniowieczne koncepcje, ukazuj膮c cz艂owieka jako istot臋 woln膮 i pot臋偶n膮.
B贸g i religia
- Renesansowi arty艣ci zwracali si臋 do Boga indywidualnie, 艣wiadomi swojej godno艣ci i warto艣ci 偶ycia doczesnego.
- Nowa koncepcja Boga: Deus Artifex - artysta, architekt 艣wiata.
Antropocentryzm
- 艢wiatopogl膮d stawiaj膮cy cz艂owieka w centrum zainteresowania.
- Analiza zagadnie艅 takich jak pozycja cz艂owieka w 艣wiecie, prze偶ycia wewn臋trzne, stosunek do 艣mierci i Boga.
Humanizm
- Fascynacja cz艂owiekiem i sprawami zwi膮zanymi z 偶yciem ludzkim.
- Humanizm renesansowy inspirowany antykiem: idea艂 cz艂owieka wszechstronnie wykszta艂conego, odwa偶nego, patrioty.
- Pr膮dy filozoficzne: epikureizm, stoicyzm.
Irenizm
- D膮偶enie do przywr贸cenia jedno艣ci w chrze艣cija艅stwie poprzez wzajemne ust臋pstwa doktrynalne.
- Prekursor w Europie: Erazm z Rotterdamu; w Polsce: Andrzej Frycz Modrzewski.
Reformacja i Kontrreformacja
- Reformacja: Ruch religijno-spo艂eczno-narodowy d膮偶膮cy do reformy Ko艣cio艂a Rzymskokatolickiego.
- Kontrreformacja: Strategia Ko艣cio艂a Katolickiego przeciwdzia艂ania protestantyzmowi; planowanie walki z innowiercami na soborze trydenckim.
Wzorce osobowe
- Ziemianin: Szlachcic zarz膮dzaj膮cy maj膮tkiem, 偶yj膮cy w harmonii i umiarze.
- Dworzanin: Wykszta艂cony szlachcic na dworze, znaj膮cy si臋 na kulturze i etykiecie.
- Patriota: Cz艂owiek po艣wi臋caj膮cy si臋 dla dobra ojczyzny.
- Poeta doctus: Wszechstronnie wykszta艂cony tw贸rca, artysta, wynalazca.
Charakterystyczne tematy renesansu
- 呕ycie 艣wieckie i stosunek cz艂owieka do pa艅stwa: Inspirowane kultur膮 antyku.
- B贸g: Antyczne toposy, jak Deus Faber (Budowniczy 艣wiata), Deus Artifex (Stw贸rca), Deus Rex (Kr贸l).
- Obywatel: Refleksje o pa艅stwie, w艂adcy, obowi膮zkach obywatela.
- Zwi膮zek cz艂owieka z przyrod膮: Antropocentryzm i harmonia.
Motywy literackie
- Fortuna i wolna wola
- Cierpienie
- Mi艂o艣膰
- W艂adza
Notatki z tego odcinka dost臋pne s膮 na stronie internetowej: www.wielkapturkamaturalna.pl