Witam was w kolejnej odsłonie podcastu matura na maksa dzisiaj powtórzymy sobie renesans ale najpierw intro to jest matura na maksa podcast z języka polskiego dla maturzystów prowadzi egzaminator Marta Zdanowska notatki z bieżącego odcinka znajdziesz na www.wielkapturkamaturalna.pl [Muzyka] polska nazwa renesans jest tłumaczeniem włoskiego słowa rinascita to słowo oznacza odrodzenie dlatego też stosujemy takie dwie nazwy Renesans inaczej Odrodzenie to jest pojęcie które wprowadził wybitny szesnastowieczny włoski pisarz malarz architekt Giorgio vasari Wasabi chciał w ten sposób zaakcentować odrębność tej epoki od średniowiecza ta odrębność miała polegać przede wszystkim na odrodzeniu idei antyku oczywiście z całym jego dorobkiem literackim filozoficznym i kulturowym zatem za kolebkę renesansu uważa się Włochy jeśli chodzi o czas trwania epoki epoka ta trwała niejednolicie od XIV wieku we Włoszech w Polsce i w Europie od 15 wieku do przełomu XVI XVII wieku zatem czas trwania renesansu to około 200 lat jeśli chodzi o Włochy i około 150 lat w Europie filozofia epoki w tym okresie popularność zyskuje Platon i jego filozofia renesansowy neoplatonizm odegrał bardzo ważną rolę w przewartościowaniu świata średniowiecznych koncepcji Neo platonizm to taka nowa koncepcja człowieka jako istoty wolnej potężnej która może zbliżyć się do Boga tu do głosu zaczęła dochodzić również problematyka społeczna i polityczna oczywiście nie oznacza to że pomijano tematykę religijną ona nadal była ważna ale artysta renesansu w przeciwieństwie do artysty średniowiecza zwracał się do Boga indywidualnie świadomy był swojej godności i wartości życia doczesnego Dlatego tu kształtowała się nowa koncepcja Boga to jest wizerunek Boga artysty architekta świata Stąd mamy to post Deus Artifex jeśli chodzi o ideologię światopogląd epoki renesansu był antropocentryczny czyli stawiał człowieka w centrum No i to pierwsze ważne pojęcie dla tej epoki antropocentryzm czyli zainteresowanie człowiekiem z języka greckiego antropos znaczy człowiek Renesansowi artyści myśliciele filozofowie zaczęli analizować zagadnienia takie jak pozycja człowieka w świecie przeżycia wewnętrzne człowiek wobec śmierci wobec Boga No i zainteresowali się również światem w którym żyją czyli przyrodą obyczajowością kulturą kolejne ważne pojęcie to humanizm to jest nazwa ściśle związana z charakterem epoki z łaciny homo znaczy człowiek humanus ludzki humanizm przynosi fascynację człowiekiem i wszystkimi sprawami związanymi z życiem ludzkim korzeniami humanizm tkwi w antyku I to właśnie wzorce antyczne wpłynęły na ukształtowanie się ideału renesansowego humanisty czyli człowieka odważnego w poszukiwaniu prawdy uniwersalnego wszechstronnie wykształconego społecznie zaangażowanego oddanego ojczyźnie patrioty naczelnym hasłem humanistów stały się słowa rzymskiego komediopisarza terencjusza człowiekiem jestem Nic co ludzkie nie jest mi obce humanizm to również wiara w potęgę rozumu ludzkiego i Głównymi składnikami światopoglądu humanistów były prądy filozoficzne wywodzące się Jak wspomniałam ze Starożytności tu Przede wszystkim epikureizm i stoicyzm kolejne ważne pojęcie to irenizm z greckiego a Irene oznacza pokój to jest taka tendencja która pojawiła się w wyniku reformacji i rozłamu w kościele katolickim irenizm to jest dążenie do przywrócenia jedności w świecie chrześcijańskim poprzez wzajemne ustępstwa doktrynalne prekursorem irenizmów w Europie był Erazm z Rotterdamu Natomiast w Polsce zwolennikiem Myśli o pokoju był między innymi Andrzej Frycz Modrzewski i kolejne ważne pojęcie reformacja to jest ruch religijno-społeczno-narodowy który ma na celu reformę doktryn i praktyk znajdującego się w stanie kryzysu Kościoła Rzymskokatolickiego i skoro jest reformacja to kontrreformacja kościół katolicki poczuł się poważnie zagrożony przez reformację dlatego opracował strategię przeciwdziałania fali protestantyzmu przeprowadzono szereg reform wewnętrznych które miały uzdrowić sytuację katolicyzmu ale przede wszystkim na soborze trydenckim wytyczono plany walki z innowiercami No i wykorzystania dorobku Kultury humanistycznej do celów religijnych kontrreformacji przewodził powołany do życia w 1534 roku zakon Jezuitów renesans przyniósł nowe w stosunku do średniowiecza widzenie antyku człowieczeństwa Boga i państwa Renesansowi humaniści za ideał człowieka uważali kogoś kto harmonijnie godzi życie duchowe i aktywność artystyczną czy polityczną również zmieniło się nastawienie do Boga i do religii Otóż Ludzie renesansu odrzucili średniowieczny obraz Stwórcy takiego surowego karzącego za każde potknięcie i teraz Bóg Jawi się jako przyjazny kochający ludzi wybaczający Ojciec który stworzył zachwycająco piękny świat ze względu na wielki rozwój kultury w XVI wieku renesans nazywamy Złotym Wiekiem No i mamy tutaj wzorce osobowe które warte były naśladowania to na pewno Ziemianin czyli taki szlachcic żyjący na wsi to jest zdobył człowiek który czas spędza na zarządzaniu swoim majątkiem żyje przy tym w harmonii w umiarze czyli zgodnie z horacjańską zasadą złotego środka bardzo dobrze zna swoje posiadłości mądrze nimi gospodaruje No i nie tylko dogląda prac ale zdarza się że samodzielnie też wykonuje te prace nie jest zbyt dobrze wykształcony ale za to jest cnotliwy dba o rodzinę ufa rozumowi i naturze i żyje zgodnie z cyklem pór roku zatem wiedzie takie uporządkowane spokojne życie kolejny wzorzec osobowy to dworzanin czyli szlachcic żyjący na dworze jest on wykształcony Zna się na muzyce nieskazitelne mamaniery dba o mowę ojczystą jest oczytany jest takim erudytą orientuje się w wydarzeniach kulturalnych No i korzysta z dworskich uciech zabaw króla darzy ogromnym szacunkiem posiada też umiejętności w flirtowania z kobietami i wyróżnia się poczuciem humoru i taką okładą towarzyską kolejny wzorzec osobowy to patriota to jest człowiek dla którego bardziej niż własne sprawy liczy się los i dobro ojczyzny on jest gotowy poświęcić dla kraju czas majątek A jeśli trzeba to i życie i wreszcie poeta doctus czyli twórca renesansowy człowiek wszechstronnie wykształcony uczony zna się na kulturze na sztuce jest wszechstronnie wykształcony wyróżnia się tolerancją otwartością dążeniem do ciągłego rozwoju do tego wzorca osobowego zaliczano artystów wynalazców uczonych Medyków i innych w renesansie możemy wyróżnić charakterystyczne tematy Otóż twórcy Renesansowi poświęcali sporo uwagi życiu świeckiemu i stosunkowi człowieka do państwa literatura inspirowana była kulturą antyku i nawiązywała do starożytnych modeli etyki stoicyzmu do epikureizmu no i takie charakterystyczne tematy podejmowane w tej epoce to na pewno Bóg aby przedstawić Boga twórcy Renesansowi przywoływali antyczne toposy na przykład Deus Faber czyli Budowniczy świata Deus Artifex czyli stwórca i Deus Rex czyli król obywatel to również charakterystyczny temat w renesansie częsta jest refleksja o państwie o władcy o obowiązkach obywatela i również związek człowieka z przyrodą tu akcentuje się antropocentryzm i harmonię między światem stworzonym a człowiekiem mamy też kilka takich charakterystycznych motywów które możemy w renesansie zauważyć na przykład Fortuny i wolnej woli motyw cierpienia motyw miłości władzy analizując teksty literackie z renesansu po prostu szukaj w nich wszystkiego co dotyczy człowieka tyle dzisiaj Pamiętaj że notatki z tego odcinka dostępne są na naszej stronie internetowej i tam znajdziesz więcej informacji www wielka powtórka maturalna.pl Szukaj nas również na Instagramie i tiktoku do usłyszenia w następnym podcaście na który serdecznie was zapraszam