Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang uri ng kilos ng tao, ang pagkakaiba ng kilos ng tao at makataong kilos, at ang pananagutan na kaakibat sa mga ito ayon sa Edukasyon sa Pagpapakatao.
Uri ng Kilos ng Tao
- Ang kilos ay nagpapakita ng kontrol at pananagutan ng tao sa kanyang sarili.
- Dalawang uri ng kilos: Kilos ng Tao (acts of man) at Makataong Kilos (human act).
- Kilos ng Tao: Likas, di kusang-loob, walang gamit ng isip at kilos-loob (hal. paghinga, pagtibok ng puso).
- Walang pananagutan ang tao sa kilos ng tao.
Makataong Kilos
- Makataong kilos: Isinasagawa ng may kaalaman, malaya at kusang-loob.
- Ginagamitan ng isip, kilos-loob, at konsensya; may kaakibat na pananagutan.
- Kung mabuti, katanggap-tanggap; kung masama, kahiyahiya at dapat pagsisihan.
- Kilos ng tao ay maaaring maging makataong kilos kung ginusto at pinili.
Pananagutan at Antas ng Kilos
- Ang bigat ng pananagutan ay nakabatay sa antas ng kaalaman at kalayaan (degree of voluntariness).
- Mas malawak ang kaalaman at kalayaan, mas mataas ang pananagutan.
Tatlong Uri ng Kilos Ayon sa Kapanagutan (Ayon kay Aristoteles)
- Kusang Loob: May kaalaman at pagsang-ayon; lubos na nauunawaan at ginusto.
- Di Kusang Loob: May kaalaman ngunit kulang ang pagsang-ayon; ginagawa dahil sa takot o pamimilit.
- Walang Kusang Loob: Walang kaalaman at pagsang-ayon; di ginusto o sinasadya.
Layunin at Moralidad ng Kilos
- Ang kabutihan o kasamaan ng kilos ay nakabatay sa layunin o intensyon ng gumawa.
- Ang mabuting kilos ay para sa kapakanan ng iba; masama kung may masamang intensyon.
- Hindi lahat ng kilos ay obligado; obligado lamang kung may masamang mangyayari kapag hindi ginawa.
Key Terms & Definitions
- Kilos ng Tao (Act of Man) — Kilos na likas at hindi ginagamitan ng isip o kilos-loob.
- Makataong Kilos (Human Act) — Kilos na malay, sinasadya, at ginagamitan ng isip at kilos-loob.
- Pananagutan (Accountability) — Responsibilidad ng tao sa resulta ng kanyang makataong kilos.
- Kusang Loob — Kilos na may lubos na kaalaman at pagsang-ayon.
- Di Kusang Loob — Kilos na may kaalaman ngunit kulang sa pagsang-ayon.
- Walang Kusang Loob — Kilos na walang kaalaman at pagsang-ayon.
- Layunin (Intensyon) — Dahilan o motibo sa likod ng isang kilos.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang mga tanong tungkol sa pagkakaiba ng kilos ng tao at makataong kilos.
- Basahin muli ang aralin para sa mas malalim na pag-unawa sa pananagutan sa makataong kilos.