Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı

Kilisenin Güç Kazanması

• Batı Roma İmparatorluğu Çöküşü: Otorite boşluğu oluşmuş, halk kiliseye ve papaya sığınmış.
• Üniversiteler Üzerindeki Etki: Kilise, Oxford ve Paris Üniversiteleri gibi yerlerde etkin olmuş, Engizasyon mahkemeleriyle muhalifleri yargılamış.
• Dogma Kavramı: Aristo ve Batlamyus'un öğretileriyle dogmanın oluşmasına zemin hazırlanmış.
• Ekonomik Güç: Kilise, ortak mülkiyet anlayışıyla halka ait mallara el koyarak zenginleşmiş.

Kilisenin Güç Kaybetmesi

• İslam Medeniyeti Teması: Haçlı seferleri ve ticaret, papanın yalanlarını ortaya çıkarmış.
• Burjuvazi ve Kralların Güçlenmesi: Coğrafi keşiflerle burjuvazi ekonomik olarak güç kazanmış.
• Bilimsel Düşünce: Skolastik düşünce bilimsel düşünceye dönüşmeye başlamış.

Rönesans

• Tanım: 15-16. yüzyılda Avrupa'da edebiyat, sanat, bilim alanındaki yenilikler.
• Nedenler: Kağıt ve matbaanın yaygınlaşması, eski Yunan eserlerinin incelenmesi.
• Sanatçılar: Leonardo, Michelangelo, Raphael.
• Hümanizm: İnsan merkezli düşünce.

Reform Hareketleri

• Tanım: 16. yüzyılda Katolik Kilisesi'ne karşı dini hareketler.
• Nedenler: Matbaanın etkisi, Hristiyanlık'taki bozulmalar.
• Martin Luther: 95 tezini sunmuş, Protestanlık mezhebi oluşmuş.

Bilim Devrimi

• Rasyonalizm: Bilimsel düşüncenin önündeki engeller.
• Newton: Evrensel çekim yasası, ışığın doğası.

Ulus Devletlerin Oluşumu

• Feodalitenin Çöküşü: Merkezi krallıklar oluşmuş, ulusal savaşlar başlamış.
• Merkantalizm: Ekonomik model, zenginlik madenle ölçülür hale geldi.

Avrupa Düşünürleri

• Kopernikus: Güneş sistemi teorisi.
• Thomas More: Ütopya, özel mülkiyetin olmadığı bir toplum.
• Immanuel Kant: Aklın ve bilimin önündeki engeller.
• Machiavelli: Siyasi birlik güçlü bir hükümdarla sağlanır.
• Cancak Rousseau: Demokrasi, halk egemenliği.

Coğrafi Keşifler

• Keşifler: Amerika'nın keşfi, yeni ticaret yolları.
• Kolonicilik: Yeni kıtaların sömürgeleştirilmesi.

Sömürgeciliğin Osmanlı'ya Etkisi

• Ekonomik Kriz: Akçe'nin değer kaybetmesi, enflasyon.
• Sikke Tahsihi ve Tahşişi: Paranın değerinin düşürülmesi.

Osmanlı'da Askeri ve Ekonomik Dönüşüm

• Askeri Devrim: Ateşli silahların kullanımı.
• Yeniçeri Sayısının Artışı: Ekonomik külfet.
• Tımar Sisteminin Bozulması: Toprakların rüşvet ile dağıtımı.

Kapitülasyonlar

• Ekonomik İmtiyazlar: Fransızlara ve diğer Avrupa devletlerine verilen ticari haklar.
• Ticaretin Canlandırılması Amaçlı: Ekonomik bağımsızlığın kaybı.

Osmanlı'da Ekonomik Tedbirler

• Vergiler ve Tahşiş: Ekonomik krize karşı tedbirler.

Ayanların Yönetime Karşı Yükselişi

• Toprak Gücü: İltizam ve malikane ile ayanların güç kazanması.

Osmanlı'da İsyanlar

• Celali İsyanları: Ekonomik sebeplerle çıkan isyanlar.
• Suhte İsyanları: Medrese öğrencilerinin isyanı.
• Yeniçeri İsyanları: Ekonomik sebepler, maaş sorunları.

Ekber ve Erşed Sistemi

• Veraset Sistemi: Hanedanın en büyük üyesi padişah olur.

Çözüm Arayışları ve Layihalar

• Devlet Adamları: Lütfü Paşa, Koçubey, Defterdar Mehmet Paşa.

Lale Devri Yenilikleri

• Kodlama: Çiçekim.
• Yenilikler: Matbaa, çiçek aşısı, elçilikler.

Matbaa ve Bilginin Üretilmesi

• Etki: Kitapların çoğalması, okur yazar sayısının artışı.
• İbrahim Müteferrika: İlk matbaa.

İlim ve İrfan Erleri

• Katip Çelebi: İlimler arasındaki farkı fark etmiş.
• Naima: İlk Osmanlı vakanüvisti.
• Evliya Çelebi: Seyahatname.