Opkomst van het Liberalisme in de 19e Eeuw

Achtergrond en Basisprincipes

• Liberalisme: Een politiek-maatschappelijke stroming die in de 19e eeuw opkwam, met wortels in de Verlichting.
• Centrale Waarde: Vrijheid
  • Individuele vrijheid: Elk persoon moet zo vrij mogelijk zijn.
  • Politieke vrijheid: Vrije keuzes in politiek.
  • Economische vrijheid: Recht om bedrijf te starten en voor zichzelf te werken.
  • Religieuze vrijheid: Geloof mag niet opgedrongen worden.
• Doel: Ontwikkeling van het individu leidt tot algemene maatschappelijke vooruitgang.

Rol van de Overheid volgens het Liberalisme

• Te vermijden: Overheid die te veel reguleert (maakt mensen lui en afhankelijk).
• Nodige functies van de overheid:
  • Garanderen van natuurlijke rechten
  • Veiligheid van het land (leger)
  • Handhaven van binnenlandse orde (politie)
  • Publieke werken (bruggen, wegen, spoorlijnen)

Belangrijke Waarden

• Gelijke burgerrechten
• Uitbreiding van het kiesrecht: Naarmate de 19e eeuw vordert, steeds meer liberalen voorstander.

Voorbeelden van de Gevolgen van het Liberalisme

Belgische Opstand (1830)

• Achtergrond: Koninkrijk der Nederlanden (inclusief België en Luxemburg)
• Redenen voor ontevredenheid in België:
  • Grote macht van de koning
  • Gebrek aan politieke vrijheid en burgerrechten (zoals persvrijheid)
  • Behandeling als tweederangs burgers door de Nederlanders
  • Voertaalskwestie (Nederlands vs. Frans)
• Uitkomst: België werd onafhankelijk.

Nederlandse Grondwetshervorming (1848)

• Voor 1848: Grote macht bij de koning
• WIjzigingen door de Grondwet van 1848:
  • Nieuwe vrijheden: Onderwijs, vereniging, vergadering
  • Scheiding van de machten: Macht verschuift van de koning naar het parlement en ministers
  • Censuskiesrecht: Tweede Kamer wordt gekozen door burgers
  • Ministeriële verantwoordelijkheid: Ministers verantwoordelijk voor beleid, koning blijft onschendbaar
• Resultaat: Nederland krijgt één van de meest moderne grondwetten ter wereld, met veel liberale ideeën.