📚

System wiedeński w Europie: Pojęcia, daty, wydarzenia, postacie i obrazy

Jul 8, 2024

System wiedeński w Europie: Pojęcia, daty, wydarzenia, postacie i obrazy

Pojęcia

  • 100 dni Napoleona: Okres między ucieczką Napoleona z Elby a bitwą pod Waterloo.
  • Proletariat: Najubożsi robotnicy w Europie, pracujący w fabrykach.
  • Feudalizm: Układ społeczny średniowiecza, kończący się w XIX w. Zależność chłopa od pana feudalnego.
  • Migracja do miast: Proces przenoszenia się ludności do miast, zanikanie feudalizmu.
  • Zasada restauracji: Zasada Kongresu Wiedeńskiego, przywracająca obalone dynastie na tron.
  • Liberalizm: Ideologia promująca swobodny rozwój, wolny rynek, krytykę absolutyzmu i feudalizmu.
  • Manufaktura: Produkcja ręczna bez użycia maszyn.
  • Zasada legitymizmu: Władza monarchów jest święta i nienaruszalna; poddanym nie wolno się jej przeciwstawiać.
  • Industrializacja: Uprzemysłowienie, rozwój miast.
  • Urbanizacja: Wzrost liczby ludności miejskiej, rozwój metropolii.
  • Święte Przymierze: Sojusz Austria, Prusy, Rosja dla utrzymania pokoju i zasad Kongresu Wiedeńskiego. Brak Turcji, Wielkiej Brytanii, Państwa Kościelnego.
  • Kapitalizm: System społeczny oparty na prywatnej własności, wolności osobistej i wolnej konkurencji.
  • Chartyzm: Ruch polityczny w Wielkiej Brytanii, dążący do praw dla robotników.
  • Konserwatyzm: Ideologia promująca powolne reformy, religię, monarchię, krytykę demokracji i rewolucji przemysłowej.
  • Socjalizm: Ideologia promująca sprawiedliwość społeczną i polepszenie warunków bytowych robotników.
    • Socjalizm naukowy: Idea reform poprzez rewolucję (Karol Marks, Fryderyk Engels).
    • Socjalizm utopijny: Poprawa warunków bytowych drogą pokojową.
  • Utilitaryzm: Moralność jednostki, kiedy kieruje się własnym interesem, nie naruszając interesów ogółu (John Stuart Mill).
  • Abdykacja: Zrzeczenie się tronu przez władcę.
  • Zasada równowagi sił europejskich: Żadne państwo nie może dominować nad pozostałymi.
  • Koncert mocarstw: Porozumienie mocarstw kosztem słabszych państw.
  • Kreol: Biały mieszkaniec Ameryki Łacińskiej, potomek kolonizatorów.
  • Ruch burszów: Niemieccy studenci dążący do zjednoczenia Niemiec.
  • Karbonariusze: Węglarze, dążący do wyzwolenia Italii spod monarchistycznych rządów i obcego panowania.

Daty i wydarzenia

  • Powstanie dekabrystów: 1825
  • Bitwa pod Waterloo: 1815
  • Powstanie węgierskie: 1848
  • Wiosna Ludów: 1848
  • Rewolucja belgijska: 1830-1831
    • Ogłoszenie niepodległości Belgii: 1831
  • Uznanie niepodległości Belgii przez Holandię: 1839
  • Niepodległość Grecji: 1830
  • Rewolucja lipcowa we Francji: 1830
  • Obrady Kongresu Wiedeńskiego: 1814-1815
  • Wojna krymska: 1853-1856
  • Franciszek Józef I Cesarzem Austrii: 1848 (grudzień)

Postacie

  • Aleksander I: Car rosyjski, obecny na Kongresie Wiedeńskim.
  • Adam Smith: Ideolog liberalizmu.
  • George Stevenson: Konstruktor pierwszej linii kolejowej i maszyny „rakiety” w Anglii.
  • Robert Stewart, hrabia Charles Ray: Przedstawiciel Wielkiej Brytanii na Kongresie Wiedeńskim.
  • Michael Faraday: Twórca indukcji elektromagnetycznej.
  • Clemens von Metternich: Kanclerz Austrii, gospodarz Kongresu Wiedeńskiego.
  • Charles Talleyrand: Przedstawiciel Francji na Kongresie Wiedeńskim.
  • Karol Marks: Ideolog socjalizmu naukowego.
  • Robert Owen: Ideolog socjalizmu utopijnego.
  • Fryderyk Engels: Ideolog socjalizmu naukowego.
  • Isaac Singer: Wynalazca maszyny do szycia.
  • Samuel Colt: Wynalazca pierwszego rewolweru.
  • Samuel Morse: Udoskonalacz telegrafu.
  • Edmund Burke: Ideolog konserwatyzmu.
  • Giuseppe Mazzini: Przywódca „Młodych Włoch”, dążącego do zjednoczenia Włoch.
  • Lajos Kossuth: Przywódca powstania węgierskiego.
  • Józef Bem: Bohater Powstania Węgierskiego, później pasza i muzułmanin.
  • Aleksander II: Car rosyjski podczas wojny krymskiej.
  • Simón Bolívar: Bohater Ameryki Łacińskiej, twórca Wielkiej Kolumbii.
  • James Watt: Udoskonalacz maszyny parowej.
  • Fryderyk Wilhelm III: Król pruski obecny na Kongresie Wiedeńskim.
  • Fryderyk Wilhelm IV: Król pruski podczas Wiosny Ludów.

Obrazy i wizerunki

  • Obrady Kongresu Wiedeńskiego: Clemens von Metternich jako główny postać.
  • Formowanie Świętego Przymierza: Władcy rosyjski, austriacki i pruski.
  • Giuseppe Mazzini: Przywódca „Młodych Włoch”.
  • Masakra na wyspie Chios.
  • Luddyści niszczący maszyny: Ned Ludd.
  • Edmund Burke.
  • Karol Marks i Fryderyk Engels.
  • „Wolność wiodąca lud na barykady”: Eugène Delacroix, symbol Republiki Francuskiej, Marianne.
  • Luduary pod ratuszem w Paryżu: Rewolucja Lutowa.
  • Geronimo: Ostatni Apacz, walczący z Amerykanami.