Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej

Jul 9, 2024

Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej

Okres przed Zamachem Majowym

  • Polska uważana za państwo sezonowe, traktowana niepoważnie.
  • Układ w Rapallo 1922 r. między Niemcami a ZSRR stanowił zagrożenie dla Polski.
  • Konflikty graniczne z sąsiadami:
    • Czechosłowacja (Śląsk Cieszyński)
    • Litwa (Wileńszczyzna)
    • ZSRR i Niemcy
  • Normalne stosunki tylko z Łotwą i Rumunią.
  • 1921 r. układ z Rumunią o wzajemnej pomocy w razie agresji ZSRR.
  • Układ z Francją 1921 r. o wzajemnej pomocy w razie agresji Niemiec.
  • 1925 r. konkordat ze Stolicą Apostolską.
  • Układ w Locarno (1925 r.) gwarantujący zachodnią granicę Niemiec, pomijający polską.

Okres po Zamachu Majowym

  • Piłsudski powrócił z ideą Międzymorza (blok państw środkowo-europejskich przeciwwagę dla ZSRR).
  • Trudności w zrealizowaniu projektu Międzymorza (spory polsko-litewskie, węgiersko-rumuńskie).
  • Polityka prometejskia (wspieranie antykomunistycznych ośrodków ukraińskich, kaukaskich, kozackich).
  • Polityka równowagi Piłsudskiego, współpraca zarówno z Niemcami i ZSRR, by zagwarantować spokój:
    • 1932 r. układ o nieagresji ze ZSRR (przedłużony w 1934 r. do 1945 r.)
    • 1934 r. deklaracja o niestosowaniu przemocy z Niemcami.

Eskalacja konfliktów lat 30.

  • Dążenie do wojny prewencyjnej przeciwko Niemcom przez Piłsudskiego, brak wsparcia międzynarodowego.
  • Poprawa stosunków z Niemcami (m.in. zniesienie wojny celnej).
  • Niemieckie sympatie względem Piłsudskiego (Goebbels, msza żałobna po śmierci Piłsudskiego).
  • Oskarżenia o współpracę Polski z Niemcami przy rozbiorze Czechosłowacji.
  • Beck wystosował ultimatum do Czechów w sprawie Zaolzia, które Polska zajęła w październiku 1938 r.
  • Niemcy stawiają Polsce żądania w 1938 r. (Gdańsk, autostrada eksterytorialna, pakt antykomunistyczny), Polska odmawia.

Przygotowania do wojny

  • Naziści zyskują władzę w Gdańsku, konflikty z polską mniejszością.
  • Szukanie sojuszników w Europie:
    • 31 marca 1939 r. Neville Chamberlain gwarantuje pomoc Polsce w razie niemieckiej agresji.
    • Sojusz wojskowy z Wielką Brytanią 25 sierpnia 1939 r.
  • Pakt Ribbentrop-Mołotow (23 sierpnia 1939 r.) tajne porozumienie między Niemcami a ZSRR w sprawach podziału stref wpływów.
  • Niemcy wypowiadają deklarację o niestosowaniu przemocy (kwiecień 1939 r.)

Wybuch II Wojny Światowej

  • Inwazja na Polskę 1 września 1939 r.
  • Polska jako pierwsza mówi „nie” Hitlerowi, co było radykalną decyzją.

Link do przemówienia Józefa Becka