Overview
Tinalakay sa lektura ang buhay, edukasyon, mga kontribusyon, at pagpanaw ni Emilio Jacinto na tinaguriang "Utak ng Katipunan."
Maagang Buhay at Pag-aaral
- Ipinanganak si Emilio Jacinto noong 15 Disyembre 1875 sa Tondo, Manila.
- Bata pa lang ay namatay na ang kanyang ama at inampon ni Don Jose Dizon, miyembro ng La Liga Filipina.
- Nag-aral sa Colegio de San Juan de Letran, at lumipat sa Universidad de Santo Tomas para sa abogasya.
- Naging kaklase niya sina Manuel Quezon, Sergio Osmeña, at Juan Sumulong.
- Hindi natapos ni Jacinto ang kolehiyo at tumigil ng pag-aaral noong 1894 upang sumapi sa Katipunan.
Gampanin sa Katipunan
- Sumali sa Katipunan sa edad na 19 at ginamit ang sagisag na "Pingkian," ibig sabihin ay lumalaban.
- Siya ang sumulat ng "Kartilya ng Katipunan," gabay sa prinsipyo at batas ng Katipunan.
- Naging editor ng pahayagang "Kalayaan" gamit ang sagisag-panulat na "Dimasilaw."
- Sumulat din ng "Liwanag at Dilim," koleksyon ng mga sanaysay ukol sa demokrasya at kontra-kolonyalismo.
Ambag at Katungkulan
- Naging heneral ng Katipunan at nakibaka laban sa Espanyol sa Manila.
- Malaki ang papel sa mga tagumpay sa Pasong Tamo at Mandaluyong.
- Itinanghal bilang tagapayo ni Bonifacio sa buwis at pananalapi at kalihim ng rebolusyonaryo.
- Tinawag din na "utak ng Katipunan" at kanang kamay ni Andres Bonifacio.
Huling Buhay at Pagkamatay
- Nagpatuloy sa laban kahit namatay si Bonifacio; tumanggi sumanib sa hukbo ni Aguinaldo.
- Namuhay sa Laguna, nagtayo ng karnehan, at lumaban pa rin sa Kastila.
- Namatay sa malaria noong 16 Abril 1899 sa edad na 23.
- Inilibing sa Santa Cruz, Laguna, inilipat sa Manila North Cemetery, at ngayo'y sa Himlayang Pilipino Memorial Park.
Larawan at Alaala
- Walang totoong larawan si Jacinto; ang imahe niya ay iginuhit ni Guillermo Tolentino batay sa panayam at pananaliksik.
- Tanging larawan niyang aktwal ay memento mori o larawan ng kanyang kamatayan.
Key Terms & Definitions
- Kartilya ng Katipunan — Akda ni Jacinto na naglalaman ng mga prinsipyo at batas ng Katipunan.
- Pingkian — Sagisag-panulat ni Jacinto na nangangahulugang lumalaban.
- Liwanag at Dilim — Koleksyon ng sanaysay ni Jacinto ukol sa demokrasya at kalayaan.
- Memento mori — Larawan ng isang tao matapos ang kanyang kamatayan.
Action Items / Next Steps
- Basahin ang "Kartilya ng Katipunan" at "Liwanag at Dilim" para sa mas malalim na pag-unawa.