Kultura polska i nauka przełomu XIX i XX wieku

Pozytywizm warszawski

• Ideologia Aleksandra Świętochowskiego
• Cel: unowocześnienie społeczeństwa, praca organiczna i u podstaw
• Upowszechnienie oświaty i wiedzy
• Integracja i współpraca warstw społecznych

Aleksander Świętochowski

• Dzieło: "My i Wy"
• Przeciwstawienie młodych pozytywistów konserwatystom
• Postulat: porzucić spory dotyczące klęsk powstań, skupić się na przyszłości

Pisarze polskiego pozytywizmu

• Eliza Orzeszkowa: "Nad Niemnem"
• Maria Konopnicka: "Rota", "Nasza szkapa"
• Henryk Sienkiewicz: "Krzyżacy", "Trylogia" ("Ogniem i mieczem", "Potop", "Pan Wołodyjowski")
• Bolesław Prus: "Lalka"
• Adam Asnyk: poeta

Malarze pozytywizmu

• Artur Grottger: obrazy związane z branką i powstaniami
• Jan Matejko: sceny historyczne (np. "Stańczyk", "Bitwa pod Grunwaldem")
• Juliusz Kossak: motywy koni, bitwy
• Wojciech Kossak: powstanie listopadowe, "Panorama Racławicka" (z Janem Styką)

Historycy

• Szkoła krakowska: Michał Bobrzyński, Józef Szujski (krytyka szlachty)
• Szkoła warszawska: Tadeusz Korzon, Stanisław Sobieski (rola państw ościennych w upadku Polski)

Młoda Polska

• Modernizm na ziemiach polskich
• Artur Górski: seria artykułów "Młoda Polska"
• Hasło: "sztuka dla sztuki"

Pisarze Młodej Polski

• Stanisław Przybyszewski: opowiadania, powieści, sztuki teatralne
• Jan Kasprowicz: poeta, tłumacz
• Kazimierz Przerwa-Tetmajer: wiersze, opowiadania, powieści, dramaty
• Stefan Żeromski: "Przedwiośnie", "Ludzie bezdomni"
• Władysław Reymont: "Chłopi", "Ziemia obiecana"
• Stanisław Wyspiański: "Wesele"
• Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy): dramaty, malarstwo

Malarze Młodej Polski

• Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy): "Kuszenie św. Antoniego"
• Jacek Malczewski: "Hamlet polski"
• Leon Wyczółkowski: sceny rodzajowe (np. rybacy)

Kompozytorzy

• Karol Szymanowski: kompozytor
• Ignacy Jan Paderewski: kompozytor, pianista, polityk
• Helena Modrzejewska: aktorka

Polscy naukowcy

• Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski: skroplenie tlenu i azotu
• Kazimierz Funk: pojęcie witaminy
• Kazimierz Prószyński: wynalazca paleografu (aparat do rejestrowania filmów)
• Jan Szczepanik: wynalazca telektroskopu (prototyp telewizji)
• Paweł Edmund Strzelecki: badacz Australii, góra Kościuszki