[Muziek] welkom bij een nieuwe aflevering van kia.nl in deze aflevering gaan we kijken naar energie en daarvoor gebruiken we het woord exotherm EXO betekent dat iets vrij komt EXO betekent vrij en term is warmte Er komt dus warmte vrij maar we gebruiken die term Ook voor andere soorten energie dus ook licht komt hier vrij dus exotherm om twee redenen Nou dat kunnen we weergeven Hier zie je de reactievergelijking of eigenlijk het schematisch weergegeven in eh aardgas zit methaan en dan reageert dan met zuurstof en dan krijg je CO2 en water en die Energie komt dus uit de stof dat betekent dus dat die energie in die beginstoffen zat opgeslagen en als het dan gaat reageren dan komt die energie vrij dat betekent dus dat de producten minder energie bevatten nou dat kun je in een energiediagram weergeven en dan tekenen we een eias met een pijltje en vergeet niet om de eenheid erbij te zetten energie en we beginnen dan hier met een hoog niveau voor de beginstoffen in dit geval ch4 en 22 Nou die eh stoffen die verliezen dus de energie want die komt vrij dat betekent dus dat de producten in dit geval CO2 en water dat die op een lager energieniveau uitkomen want de energie is uit de stoffen vrijgekomen nu weet je vast wel als je een brander aan wil steken en Je draait alleen maar de gaskraan open ja dan heb je nog geen vlam Je moet er even een aansteker bij houden Je moet de stof de stoffen even activeren Je moet de reactie activeren dat betekent dus dat je er even energie in moet stoppen dus niet komt het dus is niet vrij maar je moet er energie instoppen en dan komen die eh stoffen in een geactiveerde toestand zo noemen we dat de geactiveerde toestand een toestand waarin ze eh kunnen gaan reageren en de energie die je daarvoor moet gebruiken noemen we de activeringsenergie Nou en als die activeringsenergie er eenmaal ingestopt is dan kunnen die stoffen gaan reageren tot de producten enou Als je goed kijkt dan zie je dat er netto meer energie vrijkomt dan dat je er hier hebt ingestopt dus kunnen we hier met een andere pijl aangeven Hoeveel energie er vrijgekomen is hè dus dat is vanaf het beginniveau naar het eindniveau en dat noemen we Delta e dat is de reactiewarmte en die is hier kleiner dan Nul hè de ehm producten hebben minder energie dan de beginstoffen en we noemen dit de reactie warmte en in een andere les gaan we kijken hoe je die reactiewarmte kunt berekenen Nou die reactiewarmte is hier dus kleiner dan Nul en dat is altijd zo bij een exotherme reactie eh iets algemener ehm hier zien we eh nog een keer dat energiediagram de beginstoffen schrijf je dus hoog de producten die schrijf je laag en je moet er even energie instoppen om op de geactiveerde toestand te komen nou vervolgens komt die energie vrij en hebben we dus een Delta e die kleiner is dan Nul voor een exotherme reactie en het die geactiveerde toestand geeven we ook wel eens weer met een bergje je moet even een bergje over maar als je er eenmaal overheen bent dan gaat de reactie plaatsvinden Nou dit kunnen we dus ook doen voor een endotherme reactie Dus we gaan naar een tweede voorbeeld kijken Hier zie je een plant die aan fotosynthese doet hè en fotosynthese daar is licht voor nodig dus dat is een endotherme reactie endo betekent erin Je moet er dus in energie instoppen In de reactie Nou hier zien we de reactievergelijking en dan kun kunen we dus ook een energiediagram van tekenen We beginnen nu laag want de energie wordt door die beginstoffen opgenomen en die energie wordt dus opgeslagen in de producten En dat betekent dus dat de producten op een hogere energieniveau komen te liggen dus we schrijven hier laag de beginstoffen en op een hoger energieniveau zitten de producten maar ook hier geldt dat die reactie niet vanzelf plaatsvindt en dat je even een activering energie moet toevoegen en ook hier moet je dus over de geactiveerde toestand heen ook hier heb je dus zo'n energie barrière Nou die Delta of die eh die activeringsenergie die is dus hier heel hoog en je ziet dat de energie die daarna weer naar beneden gaat hier dat dat minder is hè Je krijgt dus minder energie vrij dan dat je er hebt ingestapt en dat betekent dus dat de delta e hier groter is dan Nul en dat is dus weer die reactiewarmte dus zo ziet een energiediagram voor een endotherme reactie eruit en dan is altijd het eindniveau Hoger dan het beginniveau nou ook hier even mooi algemeen de beginstoffen staan dus laag de reactieproducten die liggen hoog en de geactiveerde toestand moet je overheen en dan zie je ook hier zo'n energie barrière en dan zie je ook hier dat we de delta e weergeven en die is hier dus groter dan Nul Nou we zetten ze even naast elkaar voor een exotherme reactie is de reactie warmte dus kleiner dan Nul hè En daar hoort dit diagram bij en voor de endotherme reactie is de delta e groter dan Nul deze diagrammen die moeten natuurlijk in je schrift hè en schrijf ook daarbij die Delta e nou eh zet de paau de video dus even op pauze neem dit over in je schrift en dan zijn we aan het einde gekomen van deze les en dan hoop ik dat je hier wat van geleerd hebt wil je nou oefenen kijk op kia.nl Daar vind je van allerlei methodes oefenmateriaal uitlegvideo's en oude examens eh en ik dank je wel voor het kijken Tot ziens bij een nieuwe aflevering van kia.nl