Mga Mang-uukit ng Paitelanguna

Oct 8, 2024

Lecture: Ang Mga Mang-uukit ng Paitelanguna

Pio Fadul: Ang Bantog na Mang-uukit

  • Maraming ukit sa Paitelaguna ang may pirmang PF, gawa ni Pio Fadul.
  • Isa siya sa pinakamahusay na manguukit sa Paiti noong araw.
  • Nagbago si Pio sa huling dalawampung taon; madalas na lang sa gubat at nakikitang pagala-gala.

Kultura ng Pag-uukit sa Paiti

  • Ang Paiti, Laguna ay kilala bilang "Carving Capital of the Philippines."
  • 400 taong tradisyon ng pag-uukit na pilit binubuhay.
  • Ipinakilala ang Paiti sa pag-uukit noong panahon ng Kastila.

Kilalang Mga Personalidad sa Pag-uukit

  • Mang Luis Akaak: Nag-aral ng Fine Arts sa UP, bumalik sa Paiti para ituloy tradisyon.
  • Pio Fadul:
    • Nakakalikha sa kahoy at bato.
    • Kinokomisyon ng iba't ibang mga simbahan, kabilang ang Vatican.
    • Ukit na crucifix na intricate at detalyado.

Ang Pagbabago ni Pio Fadul

  • Noong 2003, nagbago si Pio.
  • Naging pagala-gala sa bayan, nagkaroon ng mental health issues.
  • Nagawa pa rin ng mga intricate artworks kahit may sakit.
  • Naging mura na lang ang benta ng kanyang mga gawa.

Kahirapang Dinanas ng mga Mang-uukit

  • Kahirapan ang nagtulak kay Chef Mel Avino na iwan ang pag-uukit ng kahoy.
  • Maraming tagapaiti ang nahihirapan kumita sa pag-uukit.
  • Chef Mel Avino: Lumipat sa culinary arts, naipasa ang legacy ng kanyang ama.

Pagtatanim ng Batikuling

  • Paloy Cagayan: Nagmula sa linya ng manguukit, nagtanim ng batikuling para sa kinabukasan ng pag-uukit.
  • Pagtatanim ng mga puno bilang solusyon sa log ban.

Hinaharap ng Pag-uukit sa Paiti

  • Neil Bagamano: Apo ni Pio, magaling sa detalye at gumuhit.
  • May pag-asa pa sa mga bagong henerasyon na muling buhayin ang tradisyon.

Hamon sa Tradisyon

  • Tumitindi ang problema sa pag-uukit dahil sa kakulangan ng kahoy.
  • Kailangan pa ng special permit para sa paggamit ng mga native trees tulad ng batikuling.

Pagpapanatili ng Tradisyon

  • Kahalagahan ng pagpapasa ng tradisyon sa susunod na henerasyon.
  • Pagtutulungan ng pamilya at komunidad para mapanatili ang sining ng pag-uukit.

P.S.: Sana ay patuloy na maipasa ang kahusayan at tradisyon ng pag-uukit sa mga susunod na henerasyon para hindi ito mamatay sa modernong panahon.