Wykład o utworze "Miejsce" Andrzeja Stasiuka

Wprowadzenie

• Kanał pracowni literackiej – rozmowa o "Miejscu" Andrzeja Stasiuka.
• Utwór krótki (kilka stron), zalecany do przeczytania.
• Przydatność utworu na maturze.

Andrzej Stasiuk – Sylwetka Autora

• Data urodzenia: 1960
• Nagrody: Laureat nagrody Nike za "Jadąc do Babadag".
• Prace: "Opowieści galicyjskie", "Mury Hebronu", "Dukla".
• Twórczość: Reporterski i poetycki styl.

Idea Utworu "Miejsce"

• Rekonstrukcja losów cerkwi św. Dymitra Męczennika.
• Motywy: czas, przestrzeń, przemijanie.
• Cytat kluczowy: "Miejsce nie ma wymiarów, jest punktem i nieuchwytną przestrzenią."

Charakterystyka Utworu

• Rok wydania: 1995
• Rodzaj literacki: Epika
• Gatunek: Opowiadanie / fikcyjny reportaż
• Elementy: Reportażowe, poetyckie, fikcyjne, filozoficzne.

Geneza Utworu

• Nawiązanie do przeniesienia cerkwi z wsi Czarne do skansenu w Nowym Sączu.
• Autentyczne doświadczenie: Stasiuk jako dozorca świątyni przed jej przeniesieniem.

Narracja i Struktura

• Dwa plany narracyjne:
  • Przyszłość: Budowa cerkwi.
  • Teraźniejszość: Narrator oglądający miejsce.
• Czas akcji: Nieokreślony; przeszłość i teraźniejszość.
• Miejsce akcji: Beskid Niski, wieś Czarne.

Postacie

• Narrator-bohater: Mężczyzna z miejscową wiedzą historyczną, skłonność do filozofii.
• Turysta: Mężczyzna z aparatem, zadający pytania.

Streszczenie Treści

• Początek: Miejsce cerkwi to teraz prostokąt ziemi.
• Narrator odpowiada na pytania turysty i wyobraża sobie budowę cerkwi.
• Proces wyobrażeń: Ścinanie drzew, transport, nadawanie imion (np. Wasyl, Iwan).
• Refleksje: O przestrzeni w cerkwiach, o potomkach budowniczych.
• Końcowa wymiana zdań: Turysta pyta o wejście do cerkwi.

Motywy Literackie

• Cerkiew: Rekonstrukcja powstawania, zniszczenie z biegiem czasu.
• Łemkowie: Wieś Czarne jako ważny ośrodek kultury.
• Przemijanie: Opis plastyczny zniszczeń cerkwi.
• Pamięć: Wysiedleni Łemkowie pamiętają o cerkwi.
• Miejsce: "Miejsce nie ma wymiarów, jest punktem i nieuchwytną przestrzenią."
• Opowieść i wyobraźnia: Narracja jako snucie historii, wyobrażenie budowy.

Podsumowanie

• Utwór jako reprezentacja "fikcyjnych reportaży" Stasiuka.
• Ważne motywy: przemijanie, pamięć, miejsce.
• Zachęta do sięgania po materiały dodatkowe na maturze.