Ekspresjonizm

Wprowadzenie

• Kierunek artystyczny z przełomu XIX i XX w.
• Skupia się na wyrażaniu skrajnych emocji.
• Początki w Niemczech i Austrii.
• Deformacje i ostre kolory w malarstwie.

Malarstwo

• Główni przedstawiciele:
  • Oskar Kokoschka
  • Paul Klee
  • Edvard Munch
  • Vincent van Gogh (częściowo)

Literatura

• Główni przedstawiciele:
  • Bertold Brecht
  • Franz Kafka

Muzyka

• Dwa rodzaje ekspresjonizmu muzycznego:
  • Słowiański: Aleksander Skriabin, Karol Szymanowski
    • Tematyka ekstazy, uniesienia, mistycyzmu.
  • Wiedeński: Arnold Schönberg, Alban Berg, Anton Webern
    • Skupienie na lęku, przerażeniu, obłędzie, strachu.

Ekspresjonizm Słowiański

• Karol Szymanowski:
  • Łączy ekspresjonizm z impresjonizmem.
  • Dzieła: "Mity", "Metopy", "Maski", "Koncert skrzypcowy", "Pieśń o nocy".
• Aleksander Skriabin:
  • Pianista, inspirowany Chopinem.
  • Znany z synestezji, łączył dźwięki z kolorami.
  • Znane dzieła: "Boski Poemat", "Poemat ekstazy", "Prometeusz – Poemat ognia".
  • Praca teoretyczna: "Fantazje prometejskie".

Ekspresjonizm Wiedeński

• Arnold Schönberg:

  • Początkowo neoromantyzm.
  • Dzieła: "Rozświetlona noc", "Peleas i Melizanda", "Symfonia kameralna", "II kwartet smyczkowy".
  • Od 1909 r. atonalność, wzmożona ekspresja.
  • Dodekafonia: seria 12 dźwięków, brak hierarchii.
  • Utwory: "Suita op. 25", "Wariacje op. 31", "Koncert fortepianowy", "Ocalały z Warszawy".

• Alban Berg:

  • Uczeń Schönberga, bardziej neoromantyczny.
  • Dzieło: opera "Wozzeck".
  • Wprowadzenie dodekafonii: "Koncert skrzypcowy", "Suita liryczna", "Lulu".

• Anton Webern:

  • Uczeń Schönberga, stosuje "styl aforystyczny".
  • Punktualizm w dodekafonii.
  • Utwory: "Wariacje fortepianowe op. 27", "Wariacje orkiestrowe op. 30", "Kwartet smyczkowy".

Dodekafonia

• Nowa technika muzyczna na 12 dźwięków.
• Rozpropagowana przez Teodora Adolfa Adorna.
• Inni twórcy: Ernst Krenek, Konstanty Regamey, Rene Leibovitz, Józef Koffler.

Wpływ i Rozwój

• Dodekafonia przekształciła się w serializm w latach 50-tych.
• Joseph Mattias Hauer rozwijał własną formę dodekafonii z inną notacją muzyczną.